Bạn có bao giờ rơi vào tình huống này: deadline dí sát nút, công việc ngập đầu, nhưng thay vì bắt tay vào làm, bạn lại tự nhủ “Để mình lướt Facebook một chút thôi”? 20 phút biến thành 2 tiếng, và bạn chợt nhận ra mình vừa lãng phí cả buổi chiều. Sau đó, cảm giác tội lỗi và căng thẳng lại ập đến, khiến bạn càng muốn trốn tránh công việc hơn. Vòng luẩn quẩn này có quen thuộc không? Đây chính là “trì hoãn” – một thói quen tưởng chừng vô hại nhưng lại âm thầm phá hủy năng suất, sự tự tin và thậm chí cả sức khỏe tinh thần của bạn.
Tại Sao Chúng Ta Lại Trì Hoãn?
Nghiên cứu cho thấy, nguyên nhân chính của việc trì hoãn không phải là lười biếng, mà là do stress. Khi đối mặt với một nhiệm vụ khó khăn hoặc nhàm chán, bộ não sẽ kích hoạt phản ứng căng thẳng. Để giảm bớt cảm giác khó chịu này, chúng ta thường tìm đến những hoạt động dễ chịu hơn, như lướt mạng xã hội, xem phim, hoặc làm bất cứ điều gì khác ngoài công việc.
Người đang bị căng thẳng và ôm đầu, thể hiện sự áp lực và mệt mỏi do trì hoãn gây ra.
Tuy nhiên, sự “giải tỏa” này chỉ là tạm thời. Sau mỗi lần trì hoãn, mức độ stress thực tế lại tăng lên. Chúng ta cảm thấy tội lỗi, lo lắng về deadline, và sợ hãi sự thất bại. Vòng xoáy này lặp đi lặp lại, khiến việc thoát khỏi thói quen trì hoãn trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.
Trì Hoãn: Con Dao Hai Lưỡi
Không phải lúc nào trì hoãn cũng là xấu. Trong một số trường hợp, trì hoãn có thể mang tính xây dựng. Ví dụ, khi bạn đang bế tắc trong một dự án sáng tạo, việc tạm dừng và làm điều gì đó khác có thể giúp não bộ thư giãn và nảy ra những ý tưởng mới. Tuy nhiên, sự khác biệt nằm ở chỗ: trì hoãn mang tính xây dựng là một sự gián đoạn có chủ ý và tạm thời, trong khi trì hoãn phá hoại là một sự trốn tránh kéo dài, dẫn đến căng thẳng và áp lực.
Thế hệ trẻ ngày nay thường mắc kẹt trong kiểu trì hoãn phá hoại. Thay vì đối mặt với những thách thức, chúng ta tìm cách chạy trốn bằng cách tự huyễn hoặc bản thân với những lý do để trì hoãn. Kết quả là, chúng ta càng cảm thấy stress và bất lực hơn.
Thoát Khỏi Vòng Luẩn Quẩn Trì Hoãn: Thay Đổi Tư Duy
Để thoát khỏi thói quen trì hoãn, bạn cần thay đổi tư duy và hành vi của mình. Thay vì trốn tránh những công việc khó khăn, hãy học cách đối mặt với chúng. Dưới đây là một số gợi ý:
-
Chia nhỏ công việc: Thay vì nhìn vào một dự án lớn và cảm thấy choáng ngợp, hãy chia nhỏ nó thành những nhiệm vụ nhỏ hơn và dễ quản lý hơn. Mỗi khi hoàn thành một nhiệm vụ nhỏ, bạn sẽ cảm thấy có động lực hơn để tiếp tục.
-
Đặt mục tiêu cụ thể: Mục tiêu mơ hồ sẽ khiến bạn dễ dàng trì hoãn. Thay vào đó, hãy đặt ra những mục tiêu cụ thể, đo lường được, có thể đạt được, phù hợp và có thời hạn (SMART).
-
Loại bỏ sự xao nhãng: Tắt thông báo trên điện thoại, đóng các tab không liên quan trên máy tính, và tìm một nơi yên tĩnh để làm việc.
-
Tự thưởng cho bản thân: Sau khi hoàn thành một nhiệm vụ, hãy tự thưởng cho mình một phần thưởng nhỏ, như một tách trà, một đoạn nhạc, hoặc một vài phút nghỉ ngơi.
-
Chấp nhận sự không hoàn hảo: Đừng cố gắng làm mọi thứ một cách hoàn hảo ngay từ đầu. Điều quan trọng là bắt đầu và hoàn thành công việc. Bạn luôn có thể cải thiện sau.
Stress Tích Cực vs. Stress Tiêu Cực
Việc tránh trì hoãn có thể gây ra stress, nhưng đó là stress mang tính tích cực. Nó tạo động lực để bạn hoàn thành công việc và đạt được mục tiêu của mình. Ngược lại, trì hoãn dẫn đến stress mang tính tiêu cực, tích tụ dần theo thời gian và gây ra nhiều vấn đề sức khỏe.
Dopamine và Cạm Bẫy Trì Hoãn
Mỗi khi bạn trì hoãn để giải phóng bản thân khỏi stress, hormone dopamine sẽ được sản sinh ra, tạo cảm giác hưng phấn và khiến bạn muốn trì hoãn hơn nữa. Về bản chất, nó không khác gì một dạng “ma túy” tinh thần.
Tha Thứ Cho Bản Thân và Tiếp Tục Tiến Lên
Đừng dằn vặt bản thân sau mỗi lần trì hoãn. Thay vào đó, hãy tha thứ cho mình, học hỏi từ sai lầm, và tiếp tục tiến lên. Hãy tập trung vào mục tiêu của bạn và cảm giác tuyệt vời khi đạt được chúng. Hãy bắt tay vào làm việc ngay bây giờ, dù chỉ là một bước nhỏ. Mỗi bước tiến đều đưa bạn đến gần hơn với thành công và giúp bạn tránh xa khỏi cạm bẫy của sự trì hoãn.
Đừng để stress trở thành vật cản. Hãy coi nó như một động lực để bạn vượt qua thử thách và đạt được những điều lớn lao trong cuộc sống.
