“Chân Quê” của Nguyễn Bính là một bức tranh làng quê Việt Nam đầy màu sắc và cảm xúc. Để hiểu sâu sắc bài thơ này, chúng ta cần đi sâu vào từng câu chữ, hình ảnh và thông điệp mà tác giả gửi gắm.
Hôm qua em đi tỉnh về,
Đợi em ở mãi con đê đầu làng.
Khăn nhung, quần lĩnh rộn ràng.
Áo cài khuy bấm, em làm khổ tôi!
Câu thơ mở đầu đã khắc họa rõ nét sự đối lập giữa hình ảnh cô gái sau khi “đi tỉnh về” với hình ảnh chàng trai vẫn “đợi em ở mãi con đê đầu làng”. Sự thay đổi trong trang phục của cô gái, từ yếm lụa sồi, áo tứ thân sang “khăn nhung, quần lĩnh”, “áo cài khuy bấm” khiến chàng trai cảm thấy xót xa.
Nào đâu cái yếm lụa sồi?
Cái dây lưng đũi nhuộm hồi sang xuân?
Nào đâu cái áo tứ thân?
Cái khăn mỏ quạ, cái quần nái đen?
Chàng trai tiếc nuối những hình ảnh quen thuộc, những trang phục truyền thống đã gắn liền với cô gái và với cả làng quê. Sự thay đổi này không chỉ là về trang phục mà còn là sự thay đổi trong tâm hồn, trong cách sống.
Nói ra sợ mất lòng em,
Van em! Em hãy giữ nguyên quê mùa.
Như hôm em đi lễ chùa,
Cứ ăn mặc thế cho vừa lòng anh.
Chàng trai bày tỏ nỗi lo sợ “mất lòng em” nhưng vẫn tha thiết “van em” hãy giữ nguyên vẻ đẹp “quê mùa”. Anh muốn cô gái vẫn là cô gái giản dị, mộc mạc như những lần đi lễ chùa.
Hoa chanh nở giữa vườn chanh,
Thầy u mình với chúng mình chân quê.
Câu thơ “Hoa chanh nở giữa vườn chanh” mang ý nghĩa sâu sắc. “Hoa chanh” tượng trưng cho vẻ đẹp mộc mạc, giản dị của làng quê, chỉ thực sự tỏa sáng khi ở trong không gian “vườn chanh” quen thuộc. Tương tự, con người cũng vậy, chỉ thực sự là chính mình khi sống đúng với bản chất, với nguồn cội.
Hôm qua em đi tỉnh về,
Hương đồng gió nội bay đi ít nhiều.
Câu thơ cuối cùng khép lại bài thơ bằng một nỗi buồn man mác. Sự thay đổi của cô gái đã khiến cho “hương đồng gió nội” dường như cũng “bay đi ít nhiều”. Điều này cho thấy sự tác động của cuộc sống hiện đại đến những giá trị truyền thống của làng quê.
Thông điệp mà Nguyễn Bính muốn gửi gắm qua bài thơ “Chân Quê” là lời nhắn nhủ về việc giữ gìn những nét đẹp văn hóa truyền thống của làng quê Việt Nam. Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, chúng ta cần phải biết trân trọng và phát huy những giá trị tốt đẹp của dân tộc, không để những giá trị đó bị mai một bởi những tác động tiêu cực của cuộc sống hiện đại.
Để gìn giữ được những nét đẹp văn hoá truyền thống trong bối cảnh hội nhập toàn cầu hiện nay, chúng ta cần:
- Nâng cao nhận thức: Học tập, tìm hiểu để hiểu rõ giá trị văn hóa truyền thống.
- Phát huy giá trị: Biến những giá trị văn hóa thành lợi thế để phát triển kinh tế.
- Tiếp thu chọn lọc: Tiếp nhận tinh hoa văn hóa nước ngoài một cách chọn lọc để làm giàu cho văn hóa dân tộc.
