Nước Âu Lạc ra đời như một bước tiến quan trọng, kế thừa và phát triển những thành tựu của nước Văn Lang trên một phạm vi rộng lớn hơn, bao gồm cả người Việt và người Tây Âu. Tuy nhiên, tổ chức bộ máy nhà nước và các đơn vị hành chính dưới thời Âu Lạc chưa có nhiều thay đổi so với thời Văn Lang của các Vua Hùng. Vậy, đứng đầu nhà nước Âu Lạc là ai?
Thục An Dương Vương chính là người đứng đầu nhà nước Âu Lạc. Ông là người thay thế Hùng Vương sau cuộc kháng chiến chống quân Tần thắng lợi và là người đặt tên nước mới là Âu Lạc vào khoảng đầu thế kỷ III tr.CN.
Dưới thời An Dương Vương, trong triều vẫn có các Lạc hầu giúp vua cai quản đất nước. Ở các địa phương (bộ) vẫn do các Lạc tướng đứng đầu quản lý. Đơn vị hành chính cấp cơ sở vẫn là các công xã nông thôn (kẻ, chiềng, chạ). Mặc dù thời gian tồn tại của nước Âu Lạc không dài (từ năm 208 đến năm 179 tr.CN), nhưng quốc gia này đã tiếp tục phát triển dựa trên những thành tựu đã đạt được thời Văn Lang, đặc biệt là trong lĩnh vực quân sự.
An Dương Vương đã xây dựng được một đạo quân hùng mạnh, sử dụng thành thạo cung tên. Điều này được chứng minh qua các tài liệu khảo cổ và hơn vạn mũi tên được tìm thấy ở chân thành Cổ Loa. Âu Lạc còn có thuỷ quân và được huấn luyện thường xuyên.
Sau khi lên ngôi, Thục An Dương Vương đã chọn Cổ Loa (Đông Anh, Hà Nội) làm Kinh đô và cho xây dựng thành Cổ Loa kiên cố, trở thành trung tâm của nước Âu Lạc và là một căn cứ quân sự vững chắc. Thành Cổ Loa nằm ở vị trí trung tâm đất nước và là đầu mối của các hệ thống giao thông đường thuỷ, với sông Hoàng chảy qua, thuận lợi cho việc đi lại và giao thương.
Thành Cổ Loa gồm 3 vòng thành chính khép kín (thành nội, thành trung, thành ngoại), với hào bao quanh và các ụ đất, lũy chắc chắn. Với vị trí và kiến trúc kiên cố, thành Cổ Loa đã góp phần vào chiến thắng của nhân dân Âu Lạc chống các cuộc xâm lược của quân Triệu.
Quốc gia Văn Lang-Âu Lạc tồn tại trên dưới 500 năm tr.CN. Bằng sức lao động sáng tạo và đấu tranh kiên cường, người Việt cổ đã xây dựng được một đất nước phát triển với nhiều thành tựu kinh tế và văn hóa, tạo nền tảng cho một nền văn minh bản địa đậm đà bản sắc dân tộc.
