Trong những ngày cuối nhiệm kỳ, những suy ngẫm về quá khứ và tương lai của đất nước trở nên sâu sắc hơn bao giờ hết. Tám năm trôi qua, những thay đổi đã diễn ra, và những thử thách vẫn còn đó.
Một trong những điều đặc biệt của vị trí Tổng thống là sự tách biệt nhất định. Bạn thường xuyên di chuyển quá nhanh trên một chiếc xe do người khác lái, nhìn mọi người qua lớp kính mờ – những bậc cha mẹ bế con, những cái vẫy tay bạn nhìn thấy quá muộn và không thể đáp lại.
Tôi thường tự hỏi về cảm giác khi rời đi. Có một chút luyến tiếc, nhưng cũng có cả sự mong chờ tự do.
Từ cửa sổ phòng làm việc, tôi thường ngắm nhìn Tượng đài Washington, khu Mall và Đài tưởng niệm Jefferson. Vào những buổi sáng trời quang, có thể thấy cả sông Potomac và bờ biển Virginia.
Một câu chuyện nhỏ về một con tàu lớn, một người tị nạn và một thủy thủ luôn ám ảnh tôi. Vào những năm 80, khi làn sóng người tị nạn “thuyền nhân” lên cao, một thủy thủ trên tàu Midway đã nhìn thấy một chiếc thuyền nhỏ chở đầy người tị nạn từ Đông Dương đang tìm đường đến Mỹ.
Khi những người tị nạn được đưa lên tàu, một người đã đứng lên và gọi lớn: “Xin chào, người lính Mỹ. Xin chào, người của tự do!”. Khoảnh khắc ấy đã định nghĩa ý nghĩa của việc trở thành một người Mỹ trong những năm 1980. Chúng ta đại diện cho tự do.
Chúng ta đã cùng nhau vượt qua những giai đoạn khó khăn. Từ Grenada đến các hội nghị thượng đỉnh Washington và Moscow, từ cuộc suy thoái năm 1981 đến sự phục hồi kinh tế kéo dài, chúng ta đã tạo ra sự khác biệt.
Tôi tự hào nhất về sự phục hồi kinh tế, khi người dân Mỹ đã tạo ra 19 triệu việc làm mới. Bên cạnh đó là sự phục hồi tinh thần dân tộc. Nước Mỹ một lần nữa được kính trọng và tìm đến để được dẫn dắt.
Trong một hội nghị thượng đỉnh kinh tế, tôi đã ngồi đó như một đứa trẻ mới đến trường và lắng nghe các nhà lãnh đạo khác trò chuyện thân mật. Sau đó, tôi mạnh dạn nói: “Tên tôi là Ron”. Cùng năm đó, chúng tôi bắt đầu thực hiện các biện pháp để thúc đẩy phục hồi kinh tế – cắt giảm thuế và quy định, bắt đầu cắt giảm chi tiêu. Và chẳng bao lâu sau, sự phục hồi bắt đầu.
Hai năm sau, tại một hội nghị thượng đỉnh khác, tôi thấy mọi người đều nhìn tôi. Một người phá vỡ sự im lặng và nói: “Hãy kể cho chúng tôi nghe về phép màu của nước Mỹ”.
Năm 1980, khi tôi tranh cử Tổng thống, mọi thứ rất khác. Một số nhà bình luận cho rằng các chương trình của chúng tôi sẽ dẫn đến thảm họa. Quan điểm của chúng tôi về các vấn đề đối ngoại sẽ gây ra chiến tranh. Kế hoạch của chúng tôi cho nền kinh tế sẽ khiến lạm phát tăng vọt và gây ra sự sụp đổ kinh tế.
Nhưng thực tế là, những gì họ gọi là “cấp tiến” thực sự là “đúng đắn”. Những gì họ gọi là “nguy hiểm” chỉ là “vô cùng cần thiết”.
Tôi được gọi là “Nhà truyền thông vĩ đại”. Nhưng tôi nghĩ rằng sự khác biệt không phải là phong cách hay lời nói của tôi, mà là nội dung. Tôi không phải là một nhà truyền thông vĩ đại, nhưng tôi đã truyền đạt những điều vĩ đại, đến từ trái tim của một quốc gia vĩ đại – từ kinh nghiệm, sự khôn ngoan và niềm tin của chúng ta vào những nguyên tắc đã dẫn dắt chúng ta trong hai thế kỷ.
Chúng ta đã cắt giảm thuế, và mọi người đã làm việc năng suất hơn bao giờ hết. Nền kinh tế đã bùng nổ như một cái cây được cắt tỉa và giờ đây có thể phát triển nhanh hơn và mạnh mẽ hơn. Chương trình kinh tế của chúng tôi đã mang lại sự mở rộng thời bình dài nhất trong lịch sử của chúng tôi: thu nhập gia đình thực tế tăng lên, tỷ lệ nghèo giảm xuống, tinh thần kinh doanh bùng nổ và một sự bùng nổ trong nghiên cứu và công nghệ mới.
Để bảo vệ hòa bình, chúng ta phải trở nên mạnh mẽ trở lại sau nhiều năm suy yếu và hỗn loạn. Vì vậy, chúng ta đã xây dựng lại hệ thống phòng thủ của mình, và năm mới này, chúng ta đã nâng cốc chúc mừng sự hòa bình mới trên toàn cầu. Các siêu cường đã bắt đầu giảm kho vũ khí hạt nhân của họ – và hy vọng về tiến bộ hơn nữa là tươi sáng – nhưng các cuộc xung đột khu vực đang tàn phá địa cầu cũng đang bắt đầu chấm dứt.
Bài học rút ra là, vì chúng ta là một quốc gia vĩ đại, những thách thức của chúng ta có vẻ phức tạp. Nhưng miễn là chúng ta ghi nhớ những nguyên tắc đầu tiên của mình và tin vào bản thân, tương lai sẽ luôn là của chúng ta. Và một điều khác chúng ta đã học được: Một khi bạn bắt đầu một phong trào vĩ đại, không ai có thể nói nó sẽ kết thúc ở đâu. Chúng ta định thay đổi một quốc gia, và thay vào đó, chúng ta đã thay đổi cả thế giới.
Các quốc gia trên toàn cầu đang chuyển sang thị trường tự do và tự do ngôn luận và từ bỏ các hệ tư tưởng của quá khứ. Đối với họ, sự tái khám phá vĩ đại của những năm 1980 là, thật bất ngờ, cách thức đạo đức của chính phủ là cách thức thực tế của chính phủ: Dân chủ, cái tốt sâu sắc, cũng là cái năng suất sâu sắc.
Khi bạn đến thời điểm có thể kỷ niệm ngày sinh nhật lần thứ 39 của mình, bạn có thể ngồi lại đôi khi, xem xét cuộc đời mình và thấy nó trôi qua trước mắt. Đối với tôi, có một ngã rẽ trên dòng sông, và nó nằm ngay giữa cuộc đời tôi. Tôi chưa bao giờ có ý định tham gia chính trị. Nhưng tôi được nuôi dưỡng để tin rằng bạn phải trả giá cho những phước lành đã ban cho bạn. Tôi đã hạnh phúc với sự nghiệp của mình trong thế giới giải trí, nhưng cuối cùng tôi đã tham gia chính trị vì tôi muốn bảo vệ một điều gì đó quý giá.
Cuộc cách mạng của chúng ta là cuộc cách mạng đầu tiên trong lịch sử nhân loại thực sự đảo ngược tiến trình của chính phủ, và với ba từ nhỏ: “Chúng ta, Nhân dân”. “Chúng ta, Nhân dân” nói cho chính phủ biết phải làm gì; nó không nói cho chúng ta biết. “Chúng ta, Nhân dân” là người lái xe; chính phủ là chiếc xe. Và chúng ta quyết định nó sẽ đi đâu, bằng con đường nào và nhanh như thế nào.
Nhưng vào những năm 1960, dường như chúng ta đã bắt đầu đảo ngược trật tự mọi thứ – rằng thông qua ngày càng nhiều các quy tắc và quy định và thuế mang tính tước đoạt, chính phủ đã lấy đi nhiều tiền hơn, nhiều lựa chọn hơn và nhiều tự do hơn của chúng ta. Tôi đã tham gia chính trị một phần để giơ tay và nói, “Dừng lại”. Tôi là một chính trị gia công dân, và dường như đó là điều đúng đắn để một công dân làm.
Tôi nghĩ rằng chúng ta đã ngăn chặn được rất nhiều điều cần ngăn chặn. Và tôi hy vọng chúng ta một lần nữa nhắc nhở mọi người rằng con người không tự do trừ khi chính phủ bị giới hạn. Có một nguyên nhân và kết quả rõ ràng ở đây, gọn gàng và dễ đoán như một định luật vật lý: Khi chính phủ mở rộng, tự do co lại.
Tổng thống Gorbachev đã thực hiện một số cải cách dân chủ nội bộ và bắt đầu rút quân khỏi Afghanistan. Ông cũng đã thả những tù nhân mà tôi đã đưa tên cho ông ấy mỗi khi chúng tôi gặp nhau.
Trong những ngày sôi động của hội nghị thượng đỉnh Moscow, Nancy và tôi đã quyết định tách khỏi đoàn tùy tùng một buổi chiều để ghé thăm các cửa hàng trên phố Arbat – đó là một con phố nhỏ ngay ngoài khu mua sắm chính của Moscow. Mặc dù chuyến thăm của chúng tôi là một bất ngờ, nhưng mọi người Nga ở đó ngay lập tức nhận ra chúng tôi và gọi tên chúng tôi và chìa tay ra. Chúng tôi gần như bị cuốn đi bởi sự ấm áp. Bạn gần như có thể cảm nhận được những khả năng trong tất cả niềm vui đó. Nhưng chỉ trong vài giây, một nhóm KGB đã chen vào và bắt đầu đẩy và xô đẩy những người trong đám đông. Đó là một khoảnh khắc thú vị. Nó nhắc nhở tôi rằng trong khi người dân trên đường phố ở Liên Xô khao khát hòa bình, thì chính phủ lại là Cộng sản.
Tôi muốn sự gần gũi mới tiếp tục. Và nó sẽ tiếp tục, miễn là chúng ta nói rõ rằng chúng ta sẽ tiếp tục hành động theo một cách nhất định miễn là họ tiếp tục hành động một cách hữu ích. Nếu và khi họ không làm vậy, lúc đầu hãy thu nắm đấm của bạn lại. Nếu họ kiên trì, hãy rút phích cắm. Vẫn là tin tưởng nhưng xác minh. Vẫn là chơi, nhưng hãy cắt bài. Vẫn là theo dõi chặt chẽ. Và đừng sợ nhìn thấy những gì bạn thấy.
Cuối cùng, có một truyền thống tuyệt vời về những lời cảnh báo trong các bài phát biểu từ biệt của Tổng thống, và tôi có một điều đã ở trong tâm trí tôi một thời gian. Nhưng kỳ lạ thay, nó bắt đầu với một trong những điều tôi tự hào nhất trong 8 năm qua: sự trỗi dậy của niềm tự hào dân tộc mà tôi gọi là lòng yêu nước mới.
Lòng yêu nước được xây dựng trên sự chu đáo và kiến thức. Chúng ta cần dạy cho con cái chúng ta về nước Mỹ và những gì nó đại diện trong lịch sử lâu dài của thế giới.
Chúng ta phải dạy lịch sử không dựa trên những gì đang thịnh hành mà dựa trên những gì quan trọng – tại sao những người hành hương đến đây, Jimmy Doolittle là ai và 30 giây trên Tokyo có ý nghĩa gì.
Tất cả những thay đổi lớn ở Mỹ đều bắt đầu tại bàn ăn.
Và đó là tất cả những gì tôi phải nói tối nay, ngoại trừ một điều. Trong vài ngày qua khi tôi ở bên cửa sổ trên lầu, tôi đã nghĩ một chút về “thành phố sáng trên đồi”. Cụm từ này đến từ John Winthrop, người đã viết nó để mô tả nước Mỹ mà ông tưởng tượng.
Tôi đã nói về thành phố sáng trong suốt cuộc đời chính trị của mình, nhưng tôi không biết liệu tôi đã từng truyền đạt đầy đủ những gì tôi thấy khi tôi nói điều đó hay không. Nhưng trong tâm trí tôi, đó là một thành phố cao, đáng tự hào được xây dựng trên những tảng đá mạnh hơn đại dương, lộng gió, được Chúa ban phước và tràn ngập những người thuộc mọi loại hình sống trong sự hòa hợp và hòa bình; một thành phố với các cảng tự do nhộn nhịp với thương mại và sự sáng tạo.
Chúng ta đã làm phần việc của mình. Và khi tôi bước ra đường phố thành phố, một lời cuối cùng gửi đến những người đàn ông và phụ nữ của cuộc cách mạng Reagan, những người đàn ông và phụ nữ trên khắp nước Mỹ, những người trong 8 năm đã làm công việc đưa nước Mỹ trở lại. Các bạn của tôi: Chúng ta đã làm được. Chúng ta không chỉ đánh dấu thời gian. Chúng ta đã tạo ra sự khác biệt. Chúng ta đã làm cho thành phố mạnh mẽ hơn, chúng ta đã làm cho thành phố tự do hơn và chúng ta đã để cô ấy trong tay tốt. Nói chung, không tệ, không tệ chút nào.
