“Mùa xuân chín” của Hàn Mặc Tử là một tuyệt tác thơ ca, không chỉ vẽ nên bức tranh xuân tươi đẹp, rộn rã mà còn thể hiện sâu sắc tình yêu đời, khát khao giao cảm với cuộc sống và nỗi nhớ quê hương da diết của tác giả. Bài thơ được trích từ tập “Đau thương” (1938), nổi bật với sự kết hợp hài hòa giữa vẻ đẹp cổ điển và tinh thần hiện đại, tạo nên một phong cách thơ độc đáo, đầy ám ảnh.
Nhan đề bài thơ gợi lên một cảm giác tươi mới, tràn đầy sức sống. “Chín” là trạng thái hoàn thiện, viên mãn của mùa xuân, khi mọi vật đạt đến độ đẹp nhất, căng tràn nhựa sống. Nó không chỉ là sự chín muồi của tự nhiên mà còn là sự chín chắn trong cảm xúc, tình cảm của con người.
Mạch thơ uyển chuyển, linh hoạt, thể hiện sự chuyển đổi tinh tế trong cảm xúc của tác giả. Từ niềm say mê, rạo rực trước cảnh xuân tươi đẹp, đến sự bâng khuâng, xao xuyến rồi nỗi buồn thương da diết khi nhớ về quê hương.
Bức tranh xuân hiện lên với những hình ảnh tươi sáng, tràn ngập ánh nắng và màu sắc:
“Trong làn nắng ửng khói mơ tan
Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng
Sột soạt gió trêu tà áo biếc
Trên giàn thiên lý. Bóng xuân sang”
Ánh nắng xuân ấm áp, hòa quyện với làn khói mơ tan tạo nên một không gian huyền ảo, thơ mộng. Hình ảnh “đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng” gợi lên vẻ đẹp bình dị, thân thương của làng quê Việt Nam. Tiếng gió “sột soạt” như đang trêu đùa tà áo biếc, mang đến sự sống động, vui tươi cho bức tranh xuân. “Bóng xuân sang” là khoảnh khắc giao mùa, khi mùa xuân đến nhẹ nhàng, êm ái, tràn ngập hy vọng.
Từ điểm nhìn cận cảnh, tác giả mở rộng không gian với cái nhìn bao quát:
“Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời
Bao cô thôn nữ hát trên đồi”
Hình ảnh “sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời” gợi lên một không gian rộng lớn, tràn ngập sức sống. Những ngọn cỏ xanh mướt như những con sóng nối tiếp nhau, trải dài đến tận chân trời. Tiếng hát của “bao cô thôn nữ” trên đồi vang vọng, hòa cùng âm thanh của tự nhiên, tạo nên một khúc nhạc xuân tươi vui, rộn rã.
Tác giả không chỉ miêu tả cảnh sắc mùa xuân mà còn thể hiện tình cảm, cảm xúc của con người:
“Ngày mai trong đám xuân xanh ấy
Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi”
“Xuân xanh” là ẩn dụ chỉ những cô gái trẻ trung, xinh đẹp. Câu thơ gợi lên niềm vui và hạnh phúc của lứa đôi, nhưng cũng ẩn chứa một chút tiếc nuối, bâng khuâng khi tuổi xuân trôi qua. “Mùa xuân chín” không chỉ là mùa của đất trời mà còn là mùa của tình yêu, của sự gắn kết.
Từ âm thanh náo nhiệt, vui tươi, tác giả chuyển sang những lời thầm thì, tâm sự:
“Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi
Hổn hển như lời của nước mây
Thầm thì với ai ngồi dưới trúc
Nghe ra ý vị và thơ ngây”
“Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi” như một sợi dây vô hình kết nối con người với thiên nhiên. Âm thanh “hổn hển” như lời của nước mây, mang đến cảm giác gần gũi, thân thương. Những lời “thầm thì” dưới bóng trúc là những tâm sự, sẻ chia, là những cảm xúc chân thành, sâu lắng.
Cuối bài thơ, tác giả hóa thân thành “khách xa”, bày tỏ nỗi nhớ quê hương da diết:
“Khách xa, gặp lúc mùa xuân chín
Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng
-Chị ấy, năm nay còn gánh thóc
Dọc bờ sông trắng nắng chang chang”
“Mùa xuân chín” gợi lên trong lòng “khách xa” nỗi nhớ da diết về quê hương, về những hình ảnh thân thương, bình dị. Hình ảnh “chị ấy” gánh thóc trên bờ sông trắng nắng chang chang trở thành biểu tượng của vẻ đẹp lao động, của sự gắn bó với quê hương.
“Mùa xuân chín” là sự kết hợp hài hòa giữa sắc xuân và tình xuân. Không chỉ mùa xuân “chín” mà lòng người cũng “chín” với khát khao giao cảm với cuộc đời, với tình yêu và nỗi nhớ. Bài thơ thể hiện sự tài hoa của Hàn Mặc Tử trong việc sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh, tạo nên một bức tranh xuân độc đáo, đầy ám ảnh.
Một trong những yếu tố làm nên sự độc đáo của “Mùa xuân chín” là sự kết hợp giữa yếu tố cổ điển và hiện đại. Về mặt cổ điển, bài thơ sử dụng thể thơ thất ngôn quen thuộc, với nhịp điệu nhẹ nhàng, uyển chuyển. Về mặt hiện đại, bài thơ thể hiện sự sáng tạo trong việc sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh, tạo ra những liên tưởng mới mẻ, độc đáo.
Tóm lại, “Mùa xuân chín” là một bài thơ xuân đặc sắc, thể hiện tài năng và tâm hồn của Hàn Mặc Tử. Bài thơ không chỉ vẽ nên bức tranh xuân tươi đẹp mà còn thể hiện những cảm xúc sâu sắc, những suy tư về cuộc đời và tình người.
