Quá trình hình thành và phát triển chữ viết của một dân tộc là một hành trình dài, gắn liền với lịch sử, văn hóa và sự giao thoa với các nền văn minh khác. Câu hỏi “Campuchia Sáng Tạo Ra Chữ Viết Riêng Của Mình Trên Cơ Sở Nào?” là một câu hỏi thú vị, hé lộ nhiều điều về lịch sử ngôn ngữ học của khu vực Đông Nam Á.
Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần tìm hiểu về nguồn gốc của chữ Khmer, hệ chữ được sử dụng tại Campuchia. Chữ Khmer không phải là một sáng tạo độc lập hoàn toàn, mà được hình thành dựa trên cơ sở tiếp thu và phát triển từ một hệ chữ cổ của Ấn Độ.
Chữ Khmer hiện đại: minh chứng cho quá trình phát triển và kế thừa từ các hệ chữ cổ Ấn Độ.
Cụ thể, chữ Khmer bắt nguồn từ chữ Brahmi, một hệ chữ cổ được sử dụng rộng rãi ở Ấn Độ từ thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên. Các thương nhân, tu sĩ và học giả Ấn Độ đã mang chữ Brahmi đến Đông Nam Á, và nó đã được các vương quốc cổ đại tại khu vực này tiếp thu và biến đổi để phù hợp với ngôn ngữ của họ.
Quá trình này diễn ra mạnh mẽ nhất tại vương quốc Phù Nam, một quốc gia cổ đại tồn tại từ thế kỷ thứ nhất đến thế kỷ thứ 6 sau Công nguyên trên lãnh thổ Campuchia và một phần Việt Nam ngày nay. Các bia đá cổ được tìm thấy tại khu vực này cho thấy chữ Brahmi đã được sử dụng để viết tiếng Phù Nam, và dần dần phát triển thành một dạng chữ viết riêng biệt.
Bia đá cổ Võ Cạnh: minh chứng cho sự hình thành chữ viết Phù Nam dưới ảnh hưởng của chữ Brahmi.
Đến thời kỳ vương quốc Chân Lạp (thế kỷ 6 – thế kỷ 9), chữ viết tiếp tục phát triển và dần hình thành chữ Khmer cổ. Các văn bản khắc trên đá và các bản thảo cổ cho thấy chữ Khmer cổ đã có những đặc điểm riêng biệt so với chữ Brahmi, như hình dạng chữ cái, cách sắp xếp và các quy tắc chính tả.
Bia đá Angkor Borei: thể hiện sự phát triển của chữ Khmer cổ với các đặc điểm riêng biệt.
Từ chữ Khmer cổ, chữ Khmer hiện đại đã tiếp tục phát triển qua nhiều thế kỷ, trải qua những thay đổi về hình dạng chữ cái, cách phát âm và các quy tắc ngữ pháp. Tuy nhiên, nền tảng từ chữ Brahmi vẫn luôn được duy trì, thể hiện sự kế thừa và phát triển liên tục của hệ chữ này.
Như vậy, Campuchia không hoàn toàn “sáng tạo” ra chữ viết từ con số không, mà đã tiếp thu và phát triển chữ Brahmi của Ấn Độ để tạo ra chữ Khmer riêng của mình. Quá trình này là một minh chứng cho sự giao thoa văn hóa và ảnh hưởng lẫn nhau giữa các nền văn minh trong lịch sử. Sự sáng tạo nằm ở việc điều chỉnh, biến đổi và phát triển một hệ thống chữ viết có sẵn để phù hợp với ngôn ngữ và văn hóa bản địa, tạo nên một bản sắc riêng biệt cho chữ Khmer.
