Nằm bên dòng Thạch Hãn hiền hòa, Thành Cổ Quảng Trị sừng sững là chứng nhân lịch sử, nơi khắc ghi tinh thần quả cảm và khát vọng độc lập của dân tộc Việt Nam. Mỗi tấc đất nơi đây thấm đẫm máu xương của hàng ngàn chiến sĩ và đồng bào, những người đã ngã xuống vì tự do.
Nhắc đến Thành Cổ, người ta nhớ ngay đến mùa hè đỏ lửa năm 1972, khi quân đội Mỹ và chính quyền Sài Gòn mở chiến dịch tái chiếm Quảng Trị. Hàng ngàn chiến sĩ đã anh dũng chiến đấu, hy sinh để bảo vệ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc. Sự mất mát lớn lao ấy không gì có thể bù đắp, đặc biệt khi hài cốt của nhiều anh hùng vẫn còn nằm lại dưới lòng đất, hòa vào từng lớp cỏ, từng nhành cây.
Dù hơn bốn thập kỷ đã trôi qua, nhưng trên 16 héc-ta của Thành Cổ, máu xương của các chiến sĩ giải phóng quân vẫn còn đó. Mỗi ngọn cỏ non như mang một vành lửa, nhắc nhở thế hệ sau về những năm tháng hào hùng và bi tráng. Cuộc chiến 81 ngày đêm tại Thành Cổ đã đi vào lịch sử như một bản anh hùng ca, nơi “máu và hoa” hòa quyện, khắc sâu vào tâm trí mỗi người dân Việt Nam.
Sự ác liệt của trận chiến “quyết chiến chiến lược” này được ví von bằng những con số đau xót: 328.000 tấn bom đạn đã dội xuống Thành Cổ Quảng Trị trong 81 ngày đêm, trung bình mỗi chiến sĩ phải gánh chịu hàng trăm quả bom, đạn pháo. Trong những ngày khốc liệt nhất, mỗi ngày có một đại đội vượt sông Thạch Hãn để tiếp viện, nhưng chỉ một số ít người sống sót trở về.
Những người lính ấy, tuổi đời còn rất trẻ, có người chỉ mới mười bốn, mười lăm. Họ chiến đấu và hy sinh vì lý tưởng cao đẹp của dân tộc, vì độc lập, tự do cho đất nước. Máu xương của họ hòa quyện vào đất, tạo nên Thành Cổ Quảng Trị của ngày hôm nay. Những dòng thư cuối cùng gửi về gia đình, những lời thề quyết tử vang vọng đến tận bây giờ, nhắc nhở chúng ta về sự hy sinh lớn lao của họ.
Tinh thần “còn người còn trận địa”, “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” đã giúp các chiến sĩ giải phóng quân giữ vững Thành Cổ trong suốt 81 ngày đêm. Máu đổ xuống, đất thấm đẫm, nhưng ý chí chiến đấu không hề lay chuyển. Sự hy sinh của họ đã góp phần quan trọng vào thắng lợi trên bàn đàm phán Paris, tạo tiền đề cho công cuộc giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Đến với Thành Cổ hôm nay, chúng ta không chỉ đến với một di tích lịch sử, mà còn đến với một nghĩa trang không có nấm mồ. Nơi đây, các anh hùng liệt sĩ nằm chung một ngôi mộ tập thể, một nấm mồ chung, được biểu tượng hóa bằng Đài tưởng niệm trung tâm. Tấc đất Thành Cổ là tấc đất của những người con ưu tú đã hiến dâng cả cuộc đời cho Tổ quốc. Chúng ta cúi đầu tưởng nhớ và tri ân những người con bất tử của dân tộc.
