Hiệp định Paris năm 1973 là một dấu mốc quan trọng trong lịch sử Việt Nam và thế giới. Vậy, thắng lợi nào đã buộc Mỹ phải ngồi vào bàn đàm phán và ký kết hiệp định này? Đó chính là chiến thắng “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không” vào cuối năm 1972.
Chiến thắng này không chỉ là một thắng lợi quân sự, mà còn là một thắng lợi về chính trị, ngoại giao, thể hiện bản lĩnh và trí tuệ của Việt Nam. Nó tạo ra bước ngoặt quyết định, buộc Mỹ phải chấp nhận đàm phán và ký Hiệp định Paris ngày 27/1/1973.
Trước đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dự đoán và giao nhiệm vụ cho Quân chủng Phòng không – Không quân về việc chuẩn bị đối phó với việc Mỹ sử dụng B52 đánh phá Hà Nội.
Năm 1972, sau những thất bại ở chiến trường miền Nam, Mỹ leo thang chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ hai. Mục tiêu của họ là gây sức ép, buộc Việt Nam phải chấp nhận các điều kiện có lợi cho Mỹ trên bàn đàm phán tại Hội nghị Paris.
Tuy nhiên, dưới sự chỉ đạo của Trung ương Đảng và Bộ Tổng tham mưu, Quân chủng Phòng không – Không quân đã chuẩn bị kỹ lưỡng, sẵn sàng đối phó với mọi tình huống.
Tổng thống Nixon quyết định sử dụng “con bài cuối cùng” bằng cuộc tập kích chiến lược đường không mang tên “Linebacker II” vào Hà Nội, Hải Phòng và một số khu vực khác ở miền Bắc.
Đây là một trong những cuộc ném bom dữ dội và có cường độ cao nhất trong lịch sử chiến tranh thế giới. Tuy nhiên, quân và dân Hà Nội đã không hề nao núng. Với hệ thống phòng không nhiều lớp, dày đặc và độc đáo, họ đã làm đảo lộn mọi tính toán của Mỹ.
Trong suốt 12 ngày đêm của chiến dịch, quân và dân ta đã bắn rơi 81 máy bay Mỹ, trong đó có 34 chiếc B52, cùng nhiều loại máy bay hiện đại khác.
Tướng George Etter, Phó Chỉ huy không quân chiến lược Mỹ, thừa nhận rằng tổn thất về B52 và phi hành đoàn là một đòn choáng váng đối với Lầu Năm Góc.
Chính chiến thắng “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không” đã đập tan nỗ lực quân sự cao nhất của Mỹ, làm phá sản âm mưu đàm phán trên thế mạnh của họ. Không còn lựa chọn nào khác, Mỹ buộc phải tuyên bố chấm dứt cuộc tập kích đường không và ký Hiệp định Paris ngày 27/1/1973.
Ngày 8/1/1973, cuộc đàm phán tại Hội nghị Paris được nối lại. Mỹ không thể đạt được mục đích của mình và phải chấp nhận ký Hiệp định về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam, đồng thời rút quân viễn chinh khỏi miền Nam.
Hiệp định Paris là kết quả của cuộc đấu tranh toàn diện trên cả chiến trường và bàn đàm phán. Thắng lợi quân sự đã tạo tiền đề cho thắng lợi chính trị và ngoại giao.
Việc ký kết Hiệp định Paris đã buộc Mỹ phải rút quân khỏi Việt Nam, tạo điều kiện thuận lợi cho cách mạng miền Nam tiến lên giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước.
Thắng lợi của Hội nghị Paris là kết quả của sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa ba mặt trận đấu tranh: quân sự, chính trị và ngoại giao.
Chiến thắng “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không” và Hiệp định Paris năm 1973 là những dấu mốc lịch sử quan trọng, thể hiện ý chí kiên cường và bản lĩnh của dân tộc Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập và thống nhất đất nước. Những bài học từ những sự kiện này vẫn còn nguyên giá trị trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay.
