Bài thơ “Mẹ” của Đỗ Trung Lai, hơn cả một tác phẩm văn chương, là một tượng đài sừng sững về tình mẫu tử thiêng liêng, cao cả. Ngôn từ trong thơ không đơn thuần là sự kết hợp của các con chữ, mà là những đợt sóng trào dâng của cảm xúc, là tiếng lòng lay động trái tim.
Hình ảnh cây cau trong thơ, một biểu tượng quen thuộc của làng quê Việt Nam, nay mang một ý nghĩa sâu sắc hơn, tượng trưng cho cuộc đời và tình mẹ. Dù trải qua bao nhiêu năm tháng, cây cau vẫn hiên ngang, vững chãi, giống như tình yêu vô bờ bến của mẹ dành cho con.
Sự so sánh tinh tế giữa hình ảnh người mẹ và cây cau, đặc biệt qua câu thơ “lưng mẹ còng rồi – cau thì vẫn thẳng,” gợi lên sự đối lập giữa vẻ ngoài phai tàn theo năm tháng và tâm hồn mẹ vẫn mãi tươi trẻ, tràn đầy yêu thương và sự hy sinh. Câu thơ này khắc họa rõ nét sự tảo tần, vất vả của người mẹ, nhưng đồng thời cũng tôn vinh sức mạnh tinh thần và tình yêu thương vô điều kiện mà mẹ dành cho con cái.
Câu thơ “một miếng cau khô – khô gầy như mẹ” không chỉ đơn thuần là một miêu tả hình ảnh, mà còn là một sự thấu cảm sâu sắc, chạm đến những góc khuất trong tâm hồn và thể trạng của người mẹ. Sự hao gầy, dấu vết của thời gian hằn in trên dáng hình mẹ, được thể hiện một cách chân thực và đầy xúc động, khiến người đọc không chỉ nhìn thấy mà còn cảm nhận được sự hi sinh thầm lặng của mẹ.
Những động từ “nâng” và “cầm” trong bài thơ không chỉ diễn tả những hành động vật lý đơn thuần, mà còn là biểu hiện của tình cảm sâu sắc, sự trân trọng và biết ơn vô bờ bến của người con dành cho mẹ. Đó là sự nâng niu, trân trọng những gì mẹ đã trao, là sự báo đáp ân tình mà con mãi ghi nhớ.
Câu hỏi day dứt “mẹ già, tại sao?” vang vọng như một hồi chuông cảnh tỉnh, khơi gợi nỗi xót xa trước sự nghiệt ngã của thời gian, sự cô đơn và những nỗi lo lắng mà người mẹ phải gánh chịu.
Hình ảnh “mây bay về xa” càng tô đậm thêm cảm xúc tiếc nuối, xót thương, gợi nhắc về sự trôi chảy của cuộc đời, những thay đổi không ngừng và sự bất lực của con người trước quy luật tự nhiên. Sự vô thường của cuộc sống khiến ta càng thêm trân trọng những khoảnh khắc bên mẹ, những giây phút yêu thương và sẻ chia.
Bài thơ “Mẹ” của Đỗ Trung Lai, bằng ngôn ngữ giản dị nhưng đầy sức gợi, đã khắc họa thành công hình ảnh người mẹ Việt Nam tần tảo, giàu đức hi sinh. Bài thơ không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là một lời tri ân sâu sắc, một khúc ca vĩnh cửu về tình mẫu tử thiêng liêng.
