Hội nghị Ianta, một sự kiện lịch sử trọng đại diễn ra vào tháng 2 năm 1945, đóng vai trò then chốt trong việc định hình trật tự thế giới sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Vậy, Nguyên Thủ Quốc Gia Nào Tham Dự Hội Nghị Ianta, và những quyết định nào đã được đưa ra tại đây?
Hội nghị Ianta: Bối cảnh lịch sử và thành phần tham dự
Khi Chiến tranh thế giới thứ hai bước vào giai đoạn cuối, các nước Đồng minh đứng trước những vấn đề cấp bách:
- Nhanh chóng đánh bại hoàn toàn chủ nghĩa phát xít.
- Tổ chức lại trật tự thế giới sau chiến tranh.
- Phân chia thành quả giữa các nước thắng trận.
Để giải quyết những vấn đề này, một hội nghị quốc tế đã được triệu tập tại Ianta (Liên Xô) từ ngày 4 đến ngày 11 tháng 2 năm 1945. Tham dự hội nghị là nguyên thủ của ba cường quốc hàng đầu phe Đồng minh:
- Franklin D. Roosevelt, Tổng thống Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.
- Winston Churchill, Thủ tướng Vương quốc Anh.
- Joseph Stalin, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô.
Tổng thống Franklin D. Roosevelt tham dự Hội nghị Yalta, thể hiện vai trò quan trọng của Hoa Kỳ trong việc định hình trật tự thế giới mới sau chiến tranh.
Những quyết định quan trọng tại Hội nghị Ianta
Hội nghị Ianta đã đưa ra những quyết định quan trọng, có tác động sâu sắc đến cục diện thế giới:
-
Đẩy mạnh việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít Đức và chủ nghĩa quân phiệt Nhật: Các nhà lãnh đạo cam kết phối hợp chặt chẽ hơn nữa để nhanh chóng đánh bại hoàn toàn phe Trục.
-
Thành lập Tổ chức Liên hợp quốc: Nhằm duy trì hòa bình và an ninh thế giới sau chiến tranh, các cường quốc nhất trí thành lập một tổ chức quốc tế mới, thay thế cho Hội Quốc Liên đã suy yếu.
Hình ảnh ba nhà lãnh đạo Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt và Joseph Stalin tại Hội nghị Yalta, biểu tượng cho sự hợp tác của các cường quốc Đồng minh trong việc định đoạt vận mệnh thế giới sau Chiến tranh thế giới thứ hai.
-
Thỏa thuận về việc đóng quân và phân chia phạm vi ảnh hưởng: Đây là một trong những nội dung quan trọng nhất của Hội nghị, liên quan trực tiếp đến việc hình thành trật tự thế giới hai cực:
- Châu Âu: Quân đội Liên Xô chiếm đóng miền Đông nước Đức, Đông Berlin và các nước Đông Âu; quân đội Mỹ, Anh và Pháp chiếm đóng miền Tây nước Đức, Tây Berlin và các nước Tây Âu. Vùng Đông Âu thuộc ảnh hưởng của Liên Xô; vùng Tây Âu thuộc phạm vi ảnh hưởng của Mỹ. Áo và Phần Lan trở thành những nước trung lập.
- Châu Á: Liên Xô đồng ý tham chiến chống Nhật Bản với điều kiện giữ nguyên trạng Mông Cổ, trả lại cho Liên Xô miền Nam đảo Sakhalin và các đảo xung quanh, quốc tế hóa thương cảng Đại Liên và khôi phục việc Liên Xô thuê cảng Lữ Thuận, Liên Xô cùng Trung Quốc khai thác đường sắt Nam Mãn Châu – Đại Liên, và Liên Xô chiếm 4 đảo thuộc quần đảo Kuril. Quân đội Mỹ chiếm đóng Nhật Bản. Ở bán đảo Triều Tiên, quân đội Liên Xô chiếm đóng miền Bắc và quân đội Mỹ chiếm đóng miền Nam, lấy vĩ tuyến 38 làm ranh giới.
Hệ quả của Hội nghị Ianta
Thực chất của Hội nghị Ianta là sự phân chia khu vực đóng quân và khu vực ảnh hưởng giữa các nước thắng trận. Những quyết định quan trọng của Hội nghị và những thỏa thuận sau đó đã trở thành khuôn khổ của trật tự thế giới mới, thường được gọi là “Trật tự hai cực Ianta”. Theo đó, thế giới được chia thành hai phe do hai siêu cường Liên Xô và Mỹ đứng đầu, đối đầu gay gắt trong suốt thời kỳ Chiến tranh Lạnh, gây ra nhiều căng thẳng và xung đột trên toàn cầu.
