Trong “Chuyện người con gái Nam Xương”, chi tiết “cái bóng” không chỉ là một yếu tố nghệ thuật đơn thuần, mà còn mang nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc, góp phần làm nên giá trị của tác phẩm.
Ý nghĩa của chi tiết cái bóng được thể hiện qua nhiều khía cạnh:
-
Thủ pháp nghệ thuật độc đáo: Cái bóng là một sáng tạo nghệ thuật đặc sắc của Nguyễn Dữ, vượt xa những mô típ quen thuộc trong truyện cổ tích. Chi tiết này làm tăng tính hấp dẫn, kịch tính cho câu chuyện, khiến người đọc không khỏi tò mò và suy ngẫm.
-
Điểm nút của câu chuyện: Cái bóng đóng vai trò quan trọng như một “điểm nút” trong cốt truyện. Chính sự ngộ nhận về cái bóng đã dẫn đến sự hiểu lầm, đẩy Vũ Nương vào bi kịch oan khuất. Đồng thời, việc bé Đản nhận ra sự thật về cái bóng cũng là yếu tố then chốt giúp hóa giải mọi hiểu lầm, minh oan cho nàng.
-
Góp phần khắc họa tính cách nhân vật: Chi tiết cái bóng giúp bộc lộ rõ nét tính cách của từng nhân vật.
- Bé Đản hồn nhiên, ngây thơ, trong sáng, vô tư nhận cái bóng là cha.
- Trương Sinh lại là người hồ đồ, ghen tuông mù quáng, thiếu suy xét, chỉ dựa vào lời nói của con trẻ mà kết tội vợ. Chính tính cách này đã đẩy gia đình anh ta đến bờ vực tan vỡ.
- Vũ Nương là người vợ yêu chồng, thương con, hết mực vun vén cho hạnh phúc gia đình. Nàng tạo ra cái bóng để dỗ dành con, thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng và mong muốn khỏa lấp sự thiếu vắng của người cha.
-
Tố cáo xã hội phong kiến: Cái bóng còn mang ý nghĩa tố cáo xã hội phong kiến bất công, nơi người phụ nữ không có quyền tự quyết, hạnh phúc gia đình mong manh dễ vỡ. Chỉ vì một lời nói vu vơ, một sự hiểu lầm nhỏ, người phụ nữ có thể bị đẩy vào bi kịch oan trái, không có cơ hội để giải thích hay minh oan.
Tóm lại, chi tiết “cái bóng” trong “Chuyện người con gái Nam Xương” là một chi tiết nghệ thuật đặc sắc, đa nghĩa, góp phần làm nổi bật giá trị nhân văn và giá trị hiện thực của tác phẩm. Nó vừa thể hiện tài năng kể chuyện của Nguyễn Dữ, vừa khắc họa rõ nét tính cách nhân vật, đồng thời tố cáo xã hội phong kiến bất công, đề cao vẻ đẹp phẩm chất của người phụ nữ.
