Nguyên nhân sinh ra hiện tượng mùa trên Trái Đất là do sự kết hợp của hai yếu tố chính: độ nghiêng của trục Trái Đất so với mặt phẳng quỹ đạo và chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời.
Trục Trái Đất nghiêng một góc khoảng 23,5 độ so với đường vuông góc với mặt phẳng quỹ đạo của nó. Độ nghiêng này giữ một hướng cố định trong suốt quá trình Trái Đất di chuyển quanh Mặt Trời. Điều này dẫn đến việc các bán cầu Bắc và Nam nhận được lượng ánh sáng và nhiệt khác nhau trong suốt năm.
Vào những thời điểm Trái Đất ở vị trí mà bán cầu Bắc nghiêng về phía Mặt Trời, bán cầu này sẽ trải qua mùa hè với ngày dài hơn và nhiệt độ cao hơn. Đồng thời, bán cầu Nam sẽ nghiêng ra xa Mặt Trời và trải qua mùa đông với ngày ngắn hơn và nhiệt độ thấp hơn.
Sáu tháng sau, khi Trái Đất di chuyển đến vị trí đối diện trên quỹ đạo, tình hình sẽ đảo ngược. Bán cầu Nam nghiêng về phía Mặt Trời, trải qua mùa hè, trong khi bán cầu Bắc nghiêng ra xa và trải qua mùa đông.
Hiện tượng này lặp đi lặp lại mỗi năm, tạo ra sự thay đổi theo mùa mà chúng ta quan sát được trên Trái Đất.
Sự khác biệt về mùa giữa các vùng khác nhau trên Trái Đất cũng rất đáng chú ý:
-
Vùng nhiệt đới: Nằm gần đường xích đạo, vùng này nhận được lượng ánh sáng mặt trời tương đối ổn định quanh năm. Do đó, sự khác biệt giữa các mùa không rõ rệt, thường chỉ có mùa mưa và mùa khô.
-
Vùng ôn đới: Nằm ở vĩ độ trung bình, vùng này có bốn mùa rõ rệt: xuân, hạ, thu và đông. Sự thay đổi về nhiệt độ và thời gian chiếu sáng trong ngày là rất lớn giữa các mùa.
-
Vùng hàn đới: Nằm gần các cực, vùng này có mùa đông kéo dài và lạnh giá, với thời gian ban ngày rất ngắn hoặc thậm chí là không có. Mùa hè ngắn ngủi và mát mẻ.
Tóm lại, nguyên nhân sinh ra hiện tượng mùa trên Trái Đất là do độ nghiêng của trục Trái Đất và chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời. Sự kết hợp này tạo ra sự thay đổi về lượng ánh sáng và nhiệt mà các bán cầu nhận được trong suốt năm, dẫn đến sự khác biệt về mùa giữa các vùng khác nhau trên Trái Đất.
