Văn chương, dù bay bổng đến đâu, vẫn phải bám rễ vào hiện thực cuộc sống. Nhà Văn Không Có Phép Thần Thông để Vượt Ra Ngoài Thế Giới Này, bởi mọi sáng tạo nghệ thuật đều khởi nguồn từ những trải nghiệm, quan sát và cảm xúc chân thực về thế giới xung quanh. Tô Hoài từng nói: “Mỗi trang văn đều soi bóng thời đại mà nó ra đời”. Dù viết về những thế giới viễn tưởng, nhà văn vẫn phải sử dụng chất liệu từ thực tế, hướng đến cuộc sống thực.
Thế giới trong văn chương không phải là sự sao chép đơn thuần, mà là sự tái hiện qua lăng kính chủ quan của mỗi nhà văn. Cùng một đề tài, nhưng mỗi người có một cách nhìn, một cách cảm nhận riêng, tạo nên những “hình sắc” độc đáo. Chính điều này tạo nên phong cách cá nhân, làm cho thế giới văn chương trở nên đa dạng và phong phú. Mácxen Prus từng nói: “thế giới không chỉ được tạo lập một lần mà qua mỗi lần nhà văn sáng tạo là một lần thế giới lại được tạo lập“.
Nhà văn lấy chất liệu từ cuộc sống
Tác phẩm văn học là sự phản ánh chân thực và sống động của cuộc sống.
- Thiên nhiên tươi đẹp: Những bức tranh thiên nhiên giàu màu sắc, hình ảnh là nguồn cảm hứng vô tận cho nhà văn.
- Tình yêu quê hương: Văn chương thể hiện tình yêu sâu sắc đối với quê hương, đất nước.
- Ngôn ngữ tinh tế: Sử dụng ngôn ngữ chính xác, giàu biểu cảm để truyền tải thông điệp và cảm xúc.
Thế giới trong mắt nhà văn có hình sắc riêng
Để minh chứng cho điều này, hãy cùng phân tích hai đoạn thơ đều viết về mùa xuân, nhưng mỗi nhà thơ lại có một cách thể hiện riêng:
Đoạn trích trong “Cảnh ngày xuân” của Nguyễn Du:
- Vị trí đoạn trích: Nằm ở phần đầu văn bản, giới thiệu bức tranh mùa xuân trong lễ Thanh minh.
- Phân tích bức tranh thiên nhiên:
- Màu sắc hài hòa: Sắc xanh mơn mởn của cỏ trải dài đến chân trời, điểm xuyết những bông hoa lê trắng tinh khiết. “Trắng điểm” là nhãn tự, tạo điểm nhấn cho bức tranh.
- Cảnh lễ hội: Không khí rộn ràng, náo nhiệt với lễ tảo mộ và hội đạp thanh.
- Nghệ thuật: Sử dụng nghệ thuật chấm phá, thi pháp cổ, vận dụng sáng tạo thơ cổ Trung Quốc. Nguyễn Du đã tạo cho bức tranh mùa xuân một màu sắc riêng, tinh khôi và giàu sức sống.
Đoạn trích trong “Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải:
- Vị trí đoạn trích: Hai khổ đầu bài thơ, thể hiện cảm xúc của nhà thơ trước mùa xuân.
- Nội dung:
- Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên: Không gian cao rộng, màu sắc hài hòa, âm thanh rộn rã của tiếng chim chiền chiện. Nhà thơ đón nhận mùa xuân bằng tất cả sự trân trọng và yêu mến.
- Cảm xúc trước mùa xuân đất nước: Hình ảnh lộc xuân theo người ra đồng, người cầm súng, thể hiện tinh thần lao động và chiến đấu.
Sự khác nhau giữa hai đoạn trích:
- Phong cách nghệ thuật: Nguyễn Du sử dụng thi pháp cổ điển, còn Thanh Hải có nhiều đột phá mới trong hình thức thơ ca hiện đại.
- Giai đoạn lịch sử: Nguyễn Du là nhà thơ trung đại, Thanh Hải là nhà thơ hiện đại.
Nghệ thuật:
- Thể thơ gần gũi với dân ca, âm hưởng trong sáng, nhẹ nhàng.
- Hình ảnh tự nhiên, giản dị, giàu ý nghĩa biểu tượng, được lặp lại và gây ấn tượng đậm đà.
Tổng kết
Hình sắc riêng thể hiện giọng nói riêng của mỗi nhà văn. Bài học sáng tạo: sáng tạo là sinh mệnh của nghệ thuật, nhà văn không được lặp lại người khác và không được lặp lại chính mình. Bài học tiếp nhận: nhận ra những phong cách riêng đánh dấu tên tuổi người nghệ sĩ. Nhà văn không có phép thần thông để vượt ra ngoài thế giới này, nhưng họ có khả năng tái hiện và kiến tạo thế giới theo cách riêng của mình, mang đến cho độc giả những trải nghiệm và cảm xúc sâu sắc.
