Tư Sản Dân Tộc, một khái niệm quan trọng trong lịch sử cách mạng Việt Nam, đặc biệt trong giai đoạn đấu tranh giành độc lập và xây dựng đất nước sau này. Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vai trò của giai cấp này, cùng với chính sách đối với họ, đã có ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam.
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh rằng việc học tập lý luận Mác – Lênin cần đi đôi với việc vận dụng sáng tạo vào thực tiễn Việt Nam, giải quyết các vấn đề cụ thể của cách mạng một cách phù hợp. Tư tưởng này đặc biệt quan trọng khi xem xét về chủ nghĩa tư bản và chính sách đối với giai cấp tư sản ở Việt Nam.
-
Đặc trưng của chủ nghĩa tư bản theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh:
- Tư bản tư nhân chiếm hữu tư liệu sản xuất.
- Bóc lột công nhân làm thuê để thu lợi nhuận.
- Sản xuất tập trung, sử dụng máy móc, năng suất cao hơn chế độ phong kiến.
- Khủng hoảng kinh tế là đặc tính cố hữu.
- Bóc lột công nhân trong nước và xâm lược, bóc lột các nước khác.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng chỉ rõ rằng, mục tiêu chung của người lao động trên thế giới là thoát khỏi áp bức, bóc lột, nhưng mỗi nước cần có cách tiếp cận riêng, phù hợp với điều kiện thực tế của mình.
Alt: Doanh nhân Bạch Thái Bưởi, biểu tượng của tinh thần tư sản dân tộc yêu nước Việt Nam đầu thế kỷ 20, được vinh danh.
Vai trò đặc biệt của tư sản dân tộc ở Việt Nam:
Chủ tịch Hồ Chí Minh phân biệt rõ vai trò của giai cấp tư sản nói chung ở các nước thuộc địa và phụ thuộc so với các nước tư bản. Tư sản dân tộc, theo Người, là giai cấp tư sản ít hoặc không liên quan đến đế quốc. Họ vừa muốn chống đế quốc, phong kiến, vừa sợ giai cấp bị bóc lột nổi lên đấu tranh. Do đó, giai cấp công nhân cần vừa đoàn kết, vừa đấu tranh với họ để bảo vệ quyền lợi của mình, đồng thời phát huy tác dụng cách mạng và phát triển kinh tế của họ.
Trong một thời kỳ và trình độ nhất định, tư sản dân tộc cũng là một động lực cách mạng, ủng hộ và tham gia cách mạng. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, liên minh công – nông – tiểu tư sản và tư sản dân tộc đã hình thành mặt trận thống nhất, đánh đuổi đế quốc và phong kiến, đưa cách mạng Việt Nam đến thắng lợi.
Chính sách của Đảng và Nhà nước đối với tư sản dân tộc:
Chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước là bảo vệ tư sản dân tộc, khuyến khích họ phát triển công nghệ, nông nghiệp và thương nghiệp. Nguyên tắc “công và tư đều được chiếu cố, chủ và thợ đều có lợi” được thực hiện. Sau hòa bình lập lại, tư sản dân tộc đã đóng góp vào công cuộc khôi phục kinh tế và được cải tạo theo con đường xã hội chủ nghĩa.
Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trương không bắt ép các nhà tư sản, mà thuyết phục họ chung vốn với chính phủ, hợp tác sản xuất dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân. Nhà nước không xóa bỏ quyền sở hữu về tư liệu sản xuất của họ, mà hướng dẫn họ hoạt động phù hợp với kế hoạch kinh tế của Nhà nước, khuyến khích và giúp đỡ họ cải tạo theo chủ nghĩa xã hội bằng hình thức công tư hợp doanh.
Alt: Hợp tác công tư, một hình thức kinh tế quan trọng trong giai đoạn đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội, khuyến khích tư sản dân tộc tham gia phát triển kinh tế.
Bài học lịch sử từ việc thực hiện chính sách đối với kinh tế tư bản tư nhân:
Từ năm 1954 đến nay, việc thực hiện chính sách đối với kinh tế tư bản tư nhân đã trải qua nhiều giai đoạn, với những thành công và thất bại khác nhau.
- Giai đoạn 1954 – 1957: Bảo hộ và khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển.
- Giai đoạn 1958 – 1987: Nóng vội xóa bỏ kinh tế tư bản tư nhân và kinh tế cá thể, tiểu chủ, dẫn đến khủng hoảng kinh tế – xã hội.
- Giai đoạn từ năm 1989 đến nay: Kinh tế tư nhân, kể cả tư bản tư nhân, được phát triển theo pháp luật, không hạn chế, trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế.
Những bài học lịch sử cho thấy rằng, việc nhận thức và vận dụng đúng đắn tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về chính sách đối với giai cấp tư sản là yếu tố then chốt để đạt được thành công. Ngược lại, khi nào nhận thức và vận dụng sai lệch, đều gây ra những hậu quả nghiêm trọng.
Việc phát triển kinh tế tư nhân, trong đó có vai trò của tư sản dân tộc, cần được đặt trong mối quan hệ biện chứng với mục tiêu xây dựng một xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.
