Cây lúa từ lâu đã trở thành biểu tượng của nền văn minh lúa nước, gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần và vật chất của người Việt. Hình ảnh cây lúa không chỉ là nguồn lương thực mà còn là nguồn cảm hứng vô tận cho thi ca. Những Bài Thơ Về Cây Lúa chứa đựng tình yêu quê hương đất nước, sự trân trọng những giọt mồ hôi của người nông dân và niềm tự hào về nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc.
Thơ Về Cánh Đồng Lúa Quê Hương
Những vần thơ về cánh đồng lúa không chỉ vẽ nên bức tranh thiên nhiên tươi đẹp mà còn gợi lên những ký ức tuổi thơ, những kỷ niệm gắn bó với quê hương.
Cánh đồng làng (Đặng Minh Mai)
Bao xa cách nay về thăm lại
Cánh đồng làng nhẫn nại công cha
Ngạt ngào hương lúa toả xa
Đượm mồ hôi mẹ rớt qua tháng ngày!
Con đường nhỏ thơ ngây còn đó
Bụi tre xanh lấp ló bóng cò
Xa xa có mấy đàn bò
Thủng thẳng cất bước khi no trong lòng
Quê hương hỡi mỏi trông mong đợi
Ký ức xưa vời vợi trở về
Những ngày cắt cỏ bờ đê
Lội bơi cùng bạn sông quê mỗi chiều
Lúa trĩu hạt bao nhiêu công sức
Của mẹ cha thao thức bao ngày
Cấy cày vất vả mê say
Thức khuya, dậy sớm lòng đầy niềm vui
Mùa thu hoạch bồi hồi trong dạ
Thành quả đây nay đã đến gần
Gạo thơm, hạt béo trắng ngần
Thắm tình quê mẹ ân cần sẻ chia!
Cảnh thanh bình (Oblivion Thach)
Đất nước qua rồi cuộc chiến tranh
Cơm no áo ấm sống yên lành
Sân phơi óng ánh màu bông lúa
Góc bếp thơm nồng vị của canh
Liếp ổi sau nhà vừa mọc nhánh
Vườn xoài cuối bãi cũng vươn cành
Xuân này rộn rã vui ăn tết
Hạnh phúc đây rồi cảnh sống thanh!
Đồng quê ngày mùa (Ho Nhu)
Chiều về ngắm cảnh đồng quê
Mênh mông cò lượn bốn bề xốn xang
Một màu thảm lúa dát vàng
Bồi hồi hoài niệm những trang sách đời
Tuổi thơ nhặt nhánh thóc rơi
Chắt chiu gom góp cuộc đời mẹ cha
Bát canh, thìa mắm, quả cà
Giọt mồ hôi đổ… nâng ta trưởng thành
Ra đi bằng chị bằng anh
Trở về ngắm lại bức tranh ngày mùa
Dù không còn cảnh thi đua
Sân kho hợp tác trống khua rộn ràng
Đồng quê mình vẫn rộn vang
Người người hối hả nắng vàng hong phơi
Bôn ba khắp bốn phương trời
Không quên hạt gạo, tình người quê ta
Hương thơm gạo mới quê nhà
Ơn người cày cấy gần xa sớm chiều
Cảnh đồng quê thật đáng yêu
Bâng khuâng lại nhớ những chiều có nhau.
Cây lúa quê hương (Quang Nguyễn)
Từ bao giờ lúa đã có
Ai tô màu xanh dịu hiền
Mồ hôi đổ bao gian khó
Từ bao giờ thời tổ tiên
Ai làm quê hương xanh
À bác nông dân họa sĩ
Vẽ bằng mồ hôi hình thành
Bằng nước mắt, bằng ý chí
Mai con lớn, nhớ yêu thương
Người cho con, từng hạt gạo
Để con no với quê hương
Từng miếng cơm, từng manh áo
Quê ta đẹp, có nông dân
Bao mùa cày cấy siêng năng
Vì quê hương, bao thế hệ
Phơi mình mưa nắng bảo vệ
Lúa tươi tốt, đồng xanh mơn.
Thơ Về Cây Lúa Chín Vàng
Những vần thơ ca ngợi vẻ đẹp của cánh đồng lúa chín, những hạt lúa vàng óng ả, trĩu nặng, tượng trưng cho sự no ấm, hạnh phúc.
Cây lúa nước (Thọ Thật Thà)
Sắp tới hè thu lúa chín vàng
Từng bông nặng trĩu bao gian nan
Khắp chốn nông thôn một màu vàng
Cây lúa còn mãi theo thời gian
Bát cơm ta ăn hạt gạo trắng
Là hạt mồ hôi đổ dưới nắng
Là công cực khổ của nông dân
Là sự vất vả với khó khăn
Lúa được bao bọc màu vàng sáng
Hấp thụ tinh hoa của nắng vàng
Ương mầm nảy nở của thời gian
Lớn lên trỗ hạt nhờ công chàng
Lúa nước lớn lên trong mưa gió
Tươi tốt là bởi phù sa cho
Đó là thực phẩm trời ban tặng
Ai đã lớn lên điều thích ăn.
Bài ca cây lúa (Lê Chiên)
Lúa xanh vẫn mướt trên đồng
Gian nan vất vả nhà nông bốn mùa
Dân nghèo chẳng quản nắng mưa
Nhọc nhằn hôm sớm sáng trưa vun trồng
Em là cô gái văn công
Động viên góp chút tấm lòng hát ca
Mang tinh thần đến từng nhà
Quên đi mỏi mệt khi ra làm đồng
Cầu trời cho lúa vàng bông
Bội thu năng xuất để không phụ người
Bà con rạng rỡ nụ cười
Dựng xây đất nước đẹp tươi mạnh giàu
Thắm tình vẹn nghĩa bên nhau
Thủy chung son sắt bền lâu trọn đời
Việt Nam đất nước ta ơi
Tự hào dòng máu sinh thời rồng tiên.
Cánh đồng lúa (Hưng Xuân)
Tháng mười về lúa chín cả đồng quê
Những thửa ruộng vàng ong như trải thảm
Tiếng máy chạy ầm vang cả thôn xóm
Bờ tre xanh mấy đám trẻ nô đùa
Chiều tháng mười nắng ngả cuối mùa thu
Đàn cò trắng trong lời ru của mẹ
Có cô Tấm hiền ngoan từ thủa bé
Bắt cua đồng cả cá bống đổi cơm…
Đất với người vẫn chung thuỷ mặn nồng
Mỗi hạt thóc theo chân bao người lính
Tiền tuyến gọi hậu phương cùng đánh Mỹ
Bếp Hoàng Cầm bữa cơm thắm máu xương
Đã qua rồi tiếng súng đạn chiến trường
Cơm độn sắn giờ chỉ còn trong sách
Bao vất vả mới có ngày thu hoạch
Ăn chén cơm thấy xúc động vô cùng
Khói lam chiều gợi nỗi nhớ mông lung
Mùi rơm rạ thơm lừng cơm gạo mới
Cá kho tộ vài trái cà muối xổi
Chờ em về thưởng thức bữa cơm quê…
Thơ Về Mạ Non, Lúa Xanh
Những vần thơ miêu tả vẻ đẹp của mạ non, lúa xanh, tượng trưng cho sức sống mãnh liệt, niềm hy vọng về một mùa vụ bội thu.
Hương quê (Mami Vam)
Mây trắng trôi bồng bềnh theo con nắng
Góc trời hồng như dệt gấm thêu hoa
Khói lam chiều tô điểm nét hiền hòa
Hương lúa mới trên đồng xa bát ngát.
Gió ru êm như lời ca tiếng nhạc
Điệu ơ à dào dạt thắm tình quê
Bước chân hoa nhè nhẹ lối đi về
Nghe rộn rã giữa chiều quê êm ả.
Thoảng vương nhẹ trong tôi hương vị lạ
Nghe ngọt ngào ấm áp lịm bờ môi
Tim dâng cao bao xúc cảm bồi hồi
Lòng rạo rực nhân đôi niềm vui mới.
Nắng hanh hao mang tình yêu về tới
Lúa thẳng hàng phơi phới cánh đồng xanh
Nghe miên man dịu ngọt mát trong lành
Hòa nhạc khúc chứa chan tình đôi lứa.
Quê hương ơi dạt dào miền đất hứa
Thắm ân tình trải rộng những ước mơ
Trái tim yêu bao khát vọng đang chờ
Khơi ngọn lửa cháy bừng thêm sức sống.
Thăm em (Minh Tuấn)
Lúa giờ đã thắm màu xanh
Khóm chen chúc mọc, kết thành bức tranh
Nắng xuân, rơi giọt trong lành
Cho đôi mắt sáng long lanh nụ cười.
Làm bên đồng lúa xanh tươi
Nón em trắng xóa mây trời trên cao
Gió nghiêng vạt áo hoa đào
Bàn tay nhanh nhẹn nhổ vào cỏ hoang.
Về đây ơi ngọn nắng vàng
Cho đồng lúa trổ thênh thang cánh cò
Chiều xuân mưa, nhẹ nỗi lo
Lúa xanh gặp nước như hò… trên sông.
Bao đời mưa nắng trên đồng
Thương yêu ngọn lúa, nặng công nuôi người.
Bước đời chia những thắm tươi
Quê hương mãi giữ nụ cười lúa xanh.
Tuổi xuân mơn mởn mộng lành
Bóng em thấp thoáng mong manh cuối chiều
Hương đồng như trải mến yêu
Gió đưa mấy khúc sáo diều ai dăng.
Tay làm chẳng ngại bùn hăng
Nước da chẳng sợ lúc dầm nắng mưa
Làm mùa quên sớm quên trưa
Tình riêng em gửi bốn mùa gió gieo.
Nghề quê trồng lúa dẫu nghèo
Tình em mưa nắng, nghĩa theo thật thà
Em đi làm cỏ đồng xa
Để ai đang đợi… trong nhà có hay.
Chiều ngoài đồng (Tứ Phong)
Nhớ ai chiều ngoài đồng
Lúa xanh khắp mênh mông
Gió dây dưa cành cây
Sáo kêu buồn đắng lòng.
Chiều nào anh nhớ mong
Còn đâu tà áo nâu
Lúc ta quen trên đồng
Rồi em bước theo chồng.
Ngày vui em qua sông
Áo hoa cận cùng người
Đàn kêu vang khúc ca
Em bước trong dần xa…
Nào ai đâu có hay
Chim sáo bay xa rồi
Cánh đồng lúa non xanh
Người đi chẳng trở về.
Thơ Về Tình Yêu Cây Lúa, Yêu Quê Hương
Những vần thơ thể hiện tình yêu sâu sắc đối với cây lúa, với những con người chân chất, cần cù lao động và với quê hương Việt Nam tươi đẹp.
Những cánh đồng (Đỗ Thị Tấc)
Con sinh ra trên cánh đồng mùa đông
Đất nứt xé đôi gốc rạ
Đất nứt như gót chân ông bà
Đất nứt như tiếng nấc…
Trâu thở ra khói
Người nói ra sương
Ơi con quý con thương
Cha cho con lửa ấm
Mẹ cho con sữa thơm
Ông bà cho con dao để đầu giường
Cha dắt con ra cánh đồng mùa hạ
Mẹ gieo thóc giống
Dâng niềm hy vọng lên trời
Những hạt thóc như mỏ gà trống
Gõ vào bình minh
Vào núi
Vào mây
Vào lòng mẹ
Lung linh trong lòng ruộng
Con reo cười trong tiếng ếch uôm… uôm
Mẹ dắt con ra cánh đồng mùa thu
Dáng người mang hình bông lúa
Niềm vui theo lưng ngựa về nhà
Niềm vui ngả vàng mặt sàn
Niềm vui nghiêng chặt căng bồ
Niềm vui…
Con thành thiếu nữ
Có chàng trai dắt con trên cánh đồng mùa xuân
Mùa xuân theo hoa đào lên núi
Hát gọi
Người ơi!
Hát gọi
Tình ơi!
Tình no
Lời theo gió
Tình khát
Tình không lạc
Hát đi con!
Hát cho cả phần mẹ cha chưm kịp hát
Hát gọi trăng lên
Hát đợi mặt trời.
Rồi dắt nhau đi
Trên những cánh đồng vui…
Cánh đồng (Trần Quang Quý)
Tôi lại nghe dào lên cánh đồng cỏ đêm giàn giụa trăng
Đâu đó bước chân nghẽn trong bùn quánh
Mùi rơm thơm gợn thổi ngang đồng.
Những thửa ruộng
Như những con dấu vuông đóng dấu đời người trên bùn đất
Giọt mồ hôi truyền kiếp
Loang áo sương, bạc mắt người thân
Đất sinh nở những mùa vô định.
Nơi ông bà tôi đã yên rồi
Bóng dáng người di cảo trong hạt thóc
Người nông dân đi suốt đời mình
Còn truyền lại lưỡi cuốc cùn như báu vật
Tất cả cùng hái gặt trên cánh đồng này
Và cánh đồng đã gặt hái họ.
Tôi đã mở cuộc đời ra
Trên lưỡi cày cha lầm lũi
Và sâu thẳm trong tôi một cánh đồng thiêng không mùa vụ.
Mẹ tôi
Gieo gặt lòng nhân từ
Màu mỡ cất từ trái tim khổ hạnh
Người đã thả tôi lên mặt đất
Như hạt giống nối luống cày thế hệ
Xanh lên xanh lên niềm tin cỏ biếc
Phiêu diêu dằng dặc cánh – đồng – người.
Cắt lúa đồng chiêm (Mai Văn Thuỷ)
Rủ nhau cắt lúa đồng chiêm
Nước dâng đuối cả lưỡi liềm mẹ tôi
Thuyền nan úp nón thành nôi
Buộc vào lưng mẹ con ngồi ở trong.
Quanh năm bán mặt ruộng đồng
Bông chìm bông nổi mà lòng chẳng no
Con cò ướt cánh co ro
Quá trưa mẹ vẫn đi mò lúa rơi.
Mong manh một tấm áo tơi
Làm sao che được bời bời gió mưa
Váng cà cuống thả lưa thưa
Cay xè mắt mẹ lúa chưa đầy thuyền.
Cây lúa (Nguyễn Sĩ Đại)
Mảnh mai cây lúa quê nhà
Nghìn năm bão lũ xoáy qua đất này
Mẹ cha nghiêng xuống rãnh cày
Lật hai phía đất mà xây mùa màng
Phất cờ trụ với thời gian
Qua trăm bồi lở vượt ngàn bom rơi
Lá xanh vút thẳng lên trời
Bông vàng trĩu xuống cho người cầm tay
Rễ bền hút chặt đất đai
Mà nên cổ thụ với đời, lúa ơi
Nợ nần nước mắt, mồ hôi
Thuỷ chung toả xuống vai người ấm no
Rưng rưng cây lúa quê nhà
Tôi từ bóng lúa lớn ra cuộc đời.
Bài ca cánh đồng (Nguyễn Thị Đạo Tĩnh)
Cánh đồng sau mùa gặt
Lũ trẻ thả trâu ăn rông
Rủ nhau đuổi bắt cào cào
Cào cào giã gạo cho nhanh
Mẹ mang áo đỏ áo xanh cho cào
Câu hát ngấm vào chân rạ
Tóc khét mùi nắng
Da sém vệt bùn
Lũ trai chia phe
Chơi trận giả
Lũ gái
Hò nhau gom lá
Nhóm lửa nướng khoai
Khói thơm tới cổng nhà trời
Những chiều mưa rơi
Trong ngôi miếu cổ
Gối đầu lên hương lúa
Phó mặc cánh đồng cho đàn trâu
Cái ngủ mày ngủ cho sâu
Rơm rạ cuốn về đâu
Cánh đồng sau cơn sốt
Giấc mơ khu chế xuất
Về làng
Tóc nhuộm vàng
Áo phông đầy chữ
Lũ trẻ không chia phe chơi trận giả
Chúng bắn nhau trên màn hình điện tử
Và uống nước đóng chai
Ðàn cào cào bật ra khỏi gốc rạ.
Cánh đồng lúc tinh mơ (Vũ Quần Phương)
Mặt trời mùa đông nhoà trong sương đục
Cánh đồng tinh mơ người đi cày
Con bò vàng thở ra hơi khói
Trời khô, đất thoáng
Mái rạ mảnh một tia khói bếp
Vệt khói loang thơm ấm vạt đồi
Buổi sáng bao nhiêu đời
Sương khói vẫn như bình minh thứ nhất
Chai sạn bao chuyện đời mặt đất
Buổi sớm bình yên này
Làm rơi nước mắt
Đời người như hạt
Gieo trên rãnh cày
Lặn trong đất lại trồi lên xanh tốt
Cây như hồn cha ông dào dạt
Thanh khiết ngọn gió mai
Bờ tre sẫm những ngọn đèn xóm mạc
Người thành hương đất đai.
Cánh đồng buổi chiều (Nguyễn Khoa Điềm)
Có một nhà thơ đi mãi vào cánh đồng buổi chiều
Lởm chởm gốc rạ sau mùa cấy gặt
Mùi thơm lúa khoai thân thuộc
Nói gì, hở tiếng reo cỏ may
Mùa thu vừa trở lại?
Nhà thơ cúi xuống tìm hạt mồ hôi bỏ quên
Trên mặt đất
Bao người đã mất, đang còn
Sống âm thầm sau rặng tre khuất lấp
Không một dấu vết
Những mặt ruộng nứt nẻ.
Chúng ta vẫn bưng bát cơm trắng mỗi ngày
Thật đơn giản, hiển nhiên, như hơi thở
Không còn nhớ có bao giọt mồ hôi trên mặt ruộng
Bao nhiêu bùn, bao nhiêu khổ đau
Khi mồ hôi trở nên quá rẻ
Kẻ ranh ma trở nên quá giàu
Đã lâu nhà thơ lại về với cánh đồng làng
Hít sâu hương thơm no ấm
Nhận ra trong mỗi khuôn mặt đen sạm
Những tháng ngày bỏ quên
Bằng bước chân chậm rãi
Nhà thơ lặng lẽ nối gót người nông dân đi mãi
Mặc cho ngôi sao hôm xa ngái dẫn đường
Thăm thẳm ngõ quê rơm rạ
Trái tim lăn tròn êm ả…
Cánh đồng bao la (Tế Hanh)
Cánh đồng bao la
Giãi ra xa xa
Hàng tre tha thướt,
Lòng ta thướt tha.
Phất phơ trong gió
Hương vị thơm tho
Của buổi hò;
Em ơi! có rõ…
Em trông đám dậu
Cao hơn đám lúa
Như anh cao hơn
Em nửa cái đầu.
Đường đi thì nhỏ
Bờ cỏ thì xanh
Trời cao thì thanh;
Em ơi! có rõ…
Anh mang trong lòng
Cả một cánh đồng
Anh nghe nặng nề
Bao mối tình quê…
Đồng quê ngát tình:
Lòng anh ngát xanh:
Kìa đôi chim hót
Em ơi! yêu anh…
Bên cánh đồng (Trần Anh Thái)
Đã hết chiều
Những tia sáng trên cánh đồng vẫn còn lần lữa
Buốt lạnh chạm vào se thắt sâu xa
Con sông chở hoàng hôn chiều nay không vỗ sóng
Bến đò hoang loang nắng xa buồn
Thửa ruộng nhỏ suốt đời mẹ ta đào xới
Vẫn còn nguyên gốc rạ lấm mặt người
Ta bỏ ồn ào về bên đồng cỏ
Lặng lẽ nghe tiếng gió u trầm
Cho ta ngậm nỗi buồn chôn giấc mơ trong đất
Trước hiên nhà tiếng ếch nghẹn câm.
Phía chân trời cơn mưa vần vũ
Đổ xuống người đang cắt lúa đêm
Đêm úp xuống lưng – người úp vào bóng tối
Mặt đất lem nhem sau tiếng thở dài.
Đồng làng (Đoàn Văn Cừ)
Tháng sáu đêm chiều nước cạn khô
Tiếng gà xao xác gáy canh tư
Vẫn còn người tát trên đồng vắng
Sao lặn tầng không, nguyệt xế mờ
Tháng bảy trời mưa ngập bốn bề
Sóng đồng khuya đập các bờ tre
Sáng ra người đứng trên đường cái
Chỉ thấy trời xanh nước phẳng lỳ
Tháng tám trăng thu toả ánh vàng
Chuột đồng cắn lúa chạy lang thang
Bờ tre người đứng reo hò đuổi
Trống mõ canh khuya đánh rộn ràng
Gió mưa tháng một lạnh tê người
Đất ruộng cày lên xếp luống phơi
Những sớm nắng đông vờn lấp loáng
Tiếng người xếp ải rộn nô cười
Tháng chạp đương kỳ đổ ải khô
Chỗ gieo xỏ cuốc chỗ phang vồ
Ruộng hôm nước chảy vào như suối
Bọt trắng phơi quanh các mặt bờ.
Cánh đồng và biển cả (Dương Kim Hào)
Con về rồi đây…
Nơi Cha ngắm hừng đông đon chiều biển lặng
Mẹ ngắm đằng tây mong ngày dịu nắng
Cha ra khơi, Mẹ quang gánh ra đồng.
Con về rồi đây…
Vẫn nắng chiều vẫn biển cả mênh mông
Đâu bóng Mẹ liêu xiêu bờ ruộng nhỏ
Đâu dáng Cha đi về nơi đầu ngõ
Lũy tre anh trồng gió vít lá lao xao!
Rằng nhục rằng vinh, đất thấp trời cao
Là đục là trong, gừng cay muối mặn
Còn câu ví Mẹ ru, vọng câu kiều Cha dặn
Chị hát khẽ bên thềm, cục tác tiếng gà trưa…
Ôm vào lòng ký ức tháng năm xưa
Con sóng trắng, giấc mơ đêm con trắng
Sớm mai nay hừng đông trời biển lặng
Thương nhớ phía cánh đồng, thương nhớ phía khơi xa!
Thơ Về Mùa Gặt Lúa Vàng
Những vần thơ tái hiện cảnh thu hoạch lúa, niềm vui của người nông dân khi mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no.
Biển lúa (Xuân Diệu)
Tôi đã rơi vào biển lúa,
Tôi bơi, bơi, khoái trá lạ thường.
Áo quần tôi ướt mát giọt sương.
Mùi thơm đầy hương lúa, nếp hương.
Theo đợt gió, lựa chiều sóng lúa,
Tôi bơi trên ngút ngàn gợn lụa,
Lúa sắp chín rồi, tôi nghe reo
Những hạt nhiều bằng mấy lúc gieo.
Những hạt căng bằng mồ hôi rỏ hạt,
Những hạt mẩy bằng muôn gàu nước tát.
Những hạt vàng, hạt ngọc xô nhau,
Vẫn dính nhành mà vẫn chạy mau.
Từ Bắc Ninh về huyện Thuận Thành,
Theo vòng xe đạp, trải mông mênh,
Mắt tôi ôm hết bao nhiêu lúa,
Xanh chuyển sang vàng, vàng ấp xanh.
Cảm ơn người không nghỉ bàn tay,
Cảm ơn kẻ cày sâu cấy dày,
Cảm ơn đất nước luôn sinh đẻ
Cho tôi bơi biển lúa một ngày!
Gặt lúa đêm trăng (Huy Cận)
Đêm trăng này lúa chín
Bộ đội đi qua làng
Các anh xuống gặt hộ
Phòng ngày mai giặc sang.
Lấy thêm liềm thêm hái,
Mượn thêm gánh thêm quang;
Người người cúi xuống ruộng,
Tay khoát khoát lúa vàng,
Vui tựa tằm ăn rỗi
Rào rào trong đêm trăng.
Cười nói nấp chân đê,
Súng dựng chờ mọi ngả,
Gió mát trăng đầu hè,
Lúa thơm vào tận dạ.
Sao cuối cùng vừa lặn
Chân ruộng cũng gặt bằng.
Yêu nhớ anh bộ đội
Gặt lúa giùm đêm trăng.
(Việt Bắc, 1949)
Thơ mừng được mùa lúa (Huy Cận)
Lúa vàng bát ngát. Mặt trời dát
Thành biển lúa vàng, thành biển hạt…
Tia nắng thu trong nhấp nháy cười,
Lúa chạm vào nhau thành tiếng hát.
Hôm qua gặt bói ở góc đồng,
Anh chị chiều nay đi gánh cát;
Gạch tươi ta lát cái sân hồng
Kịp đón mùa này lúa nặng bông.
Trải giấy hồng đơn chờ tết mới,
Trải sân gạch đỏ đón mùa về.
Cuộc đời quả đẹp chưa ngờ tới,
Gà gáy ran làng vọng xuống đê.
Cây lúa vươn vai lần thứ nhất
Cao cao nặng nặng nứt chân trời.
Mùa sau chắc hẳn sân kia chật,
Trữ nắng ba mùa cho lúa phơi.
Mùa trăng (Mã Giang Lân)
Xóm tranh nhỏ đầu thôn
Tôi thao thức trongh ngôi nhà thao thức
Cánh đồng đang vụ gặt
Bàn tay tôi còn đậm hơi bùn
Tôi bâng khuâng mùi lúa chín thơm
Nơi túi áo cộm đầy những thóc
Gió từng cơn ngang dọc
Chạy thênh thang khắp làng
Tôi vùng lên ra cửa đứng nhìn
Một đồng trăng mỡ màng no đủ
Tôi thức trọn một đêm không ngủ
Lại tay liềm đi gặt mùa trăng.
Gió đồng (Mã Giang Lân)
Trưa
mới nhận chân được gió đồng
mát dịu dàng dưới trời nắng gắt
Những người nông dân ngừng tay gặt
túm tụm trên bờ mương
người ngả lưng trên cỏ
ngửa mặt chẳng cần nón mũ
dang hai tay muốn ôm hết gió đồng
người ngồi ăn cơm
đôi đũa khoan thai như và gió
Người ngồi im như tượng giữa đồng
mắt lơ đãng nhìn trời, nhìn lúa
hay lơ đãng nghĩ suy
mùa lúa chín với bát cơm kia
như chẳng có gì gắn bó
lúa cứ nồng nàn thơm trong gió
cơm thì khô và trắng đến não lòng
sau bao nhiêu nắng xối mưa dầm
còn lại bát cơm khô trắng
Những khi ấy làm sao tôi có mặt
để được mừng thầm lặng với bà con
để được ăn một hạt dẻo thơm
và nhận muôn phần cay đắng
để được quên trưa nắng
trong gió đồng vô tư nhân ái cùng tôi
Ôi gió đồng trong sạch của muôn đời.
Có chú ve giữa cánh đồng rơm rạ (Hương Tràm)
Em mơ lúa vàng mùa đã gặt xong
Ủ sưởi ấm tim giữa đồng rơm rạ
Mang em mười ngày chín tháng mẹ đã
Sinh em ra giữa xuân hạ giao mùa
Ủ ngày phơi đêm nhớ khoảng trời xưa
Vừa rưng rức chuyện đời thường ba kể
Phía chông chênh hoang hoải kiếp con người
Có khóc cười, có đau đáu niềm vui
Oằn oại trui mình lòng đất ve ơi
Mười lăm năm mặt trời xua bóng tối
Ve trở mình giữa đồng ngân tiếng gáy
Mùi rạ rơm ru ấm mãi yêu thương
Nắng đương xuân giao hạ khắp nẻo đường
Hoà phối khí góc sân trường ve gọi
Tiếng reo vang vút mình qua đám khói
Ve ưỡn mình ngạo nghễ giữa thiên nhiên
Mười lăm năm đâu phải hạ đầu tiên
Mà ve cứ lặng yên nhìn mưa trút
Chắc thời gian hối thúc buổi chia ly
Ve hát khúc sầu chi rồi bật khóc
Mười lăm năm, dưới đất sâu khó nhọc
Gió tạt sương dày nắng dọc triền lưng
Lý tưởng soi đường vững bước gian truân
Gieo khát vọng cho hạ mừng reo dứt
Ngẫm đời ve thương quãng đường cơ cực
Thương mẹ quê mơ trọn nụ cười vui
Có
Chú ve
Giữa đồng rơm rạ khói.
Cánh đồng vàng thu (Lưu Quang Vũ)
Lúa xanh đã nặng hạt vàng
Đồng xa đã gặt, đường làng trải rơm.
Thu đi lạnh giục đông sang
Núi nhoà sương trắng chiều hôm mất rồi
Nơi nào xa cách ai ơi
Áo em đã ấm vai người hay chưa
Mai còn lắm gió chiều mưa
Thương nhau chỉ có lời thơ gửi cùng
Giờ xa chín núi mười sông
Mắt vời cánh nhạn bâng khuâng chân trời
Nhớ như than bếp đỏ ngời
Phủ tro thêm đỏ, mưa rơi vẫn hồng
Nỗi thương muôn vạn muôn trùng
Tìm nhau trong sắc cánh đồng vàng thu.
Ngày mùa (Đoàn Văn Cừ)
Lúa trải vàng như bể kén tơ
Từng đôi chim sẻ tới nô đùa
Mổ từng bông một trong khi gió
Bốc nhẹ mùi thơm phảng phất đưa
Trên cồn cỏ biếc nắng hồng tuôn
Dây thắt lưng xanh nón nghệ tròn
Cô chủ khuyên vàng đeo lấp lánh
Miệng cười đen nhánh, áo nâu non
Trời biếc long lanh nắng dội tràn
Đường trưa cát nóng bỏng da chân
Hàng người gánh lúa vào trong xóm
Dưới mặt trời hôm bốc đỏ dần.
Lúa về (Đoàn Văn Cừ)
Lúa gánh về trưa xếp chật hè
Sáng trăng sân trải lúa vàng hoe
Lúa câu hột muối đè lăn đá
Lúa nếp dày bông tuốt đũa tre
Bọn người đập lúa dưới trăng thanh
Tay đập đều như máy rất nhanh
Thóc rụng vun đầy bên cối đá
Sao ngà tàn rớt dưới trời xanh
Rạ nỏ chiều hôm đánh đống dần
Thóc săn quạt sẩy bụi đầy sân
Trăng vàng giã gạo, vồ lên, xuống
“Trăm một! Trăm hai!” – tiếng đếm lần
Gạo ních vào chum, trấu đổ bồ
Cám lồng đầy ró lợn ăn no
Xong mùa, mỏ hái treo từng chuỗi
Phản tối người chen, tiếng ngáy khò.
Trước cánh đồng vừa gặt (Lê Quang Trang)
Đổ mồ hôi sôi nước mắt
Để có hạt vàng hôm nay
Gốc rạ trơ trên đồng vắng
Hương mùa còn đọng đâu đây
Câu thơ phơi lên mặt giấy
Hiện ra như những luống cày
Bùn đất suốt đời lặn lội
Biết được chút gì trong tay…?
Thăm lúa (Trần Hữu Thung)
Mặt trời càng lên tỏ
Bông lúa chín thêm vàng
Sương treo đầu ngọn gió
Sương lại càng long lanh.
Bay vút tận trời xanh
Chiền chiện cao cùng hót
Tiếng chim nghe thánh thót
Văng vẳng khắp cánh đồng
Đứng chống cuộc em trông
Em thấy lòng khấp khởi
Bởi vì em nhớ lại
Một buổi sớm mai ri
Anh tình nguyện ra đi
Chiền chiện cao cùng hót
Lúa cũng vừa sẫm hột
Em tiễn anh lên đường
Chiếc xắc mây anh mang
Em nách mo cơm nếp
Lúa níu anh trật dép
Anh cúi sửa vội vàng
Vượt cánh đồng tắt ngang
Đến bờ ni anh bảo
“Ruộng mình quên cày xáo
Nên lúa chín không đều
Nhớ lấy để mùa sau
Nhà cố làm cho tốt”
Xa xa nghe tiếng hát
Anh thấy rộn trong lòng
Sắp đến chỗ người dông
Anh bảo em ngoái lại
Cam ba lần ra trái
Bưởi ba lần ra hoa
Anh bước chân đi ra
Từ ngày đầu phòng ngự
Bước qua kì cầm cự
Anh có gửi lời về
Cầm thư anh mân mê
Bụng em giừ phấp phới
Anh đang mùa thắng lợi
Lúa em cũng chín rồi
Lúa tốt lắm anh ơi
Giải thi đua em giật
Xoè bàn tay bấm đốt
Tính cũng bốn năm ròng
Ai cũng bảo đừng mong
Riêng em thì vẫn nhớ
Chuối đầu vườn đã lổ
Cam đầu ngõ đã vàng
Em nhớ ruộng nhớ vườn
Không nhớ anh răng được
Mùa sau kề mùa trước
Em vác cuốc thăm đồng
Lúa sây hạt nặng bông
Thấy vui vẻ trong lòng
Em mong ngày chiến thắng.
Thơ Về Cánh Đồng Xanh
Những vần thơ miêu tả vẻ đẹp của mạ non, lúa xanh, tượng trưng cho sức sống mãnh liệt, niềm hy vọng về một mùa vụ bội thu.
Người đi cấy (Mã Giang Lân)
Cả ngày bán lưng cho trời
bán mồ hôi cho đất
người đi cấy nghĩ gì trước nhất?
- Mong mưa thuận gió hoà
lúa chóng xanh cây
thích đơn sơ, chân thật
đừng dập dờn bướm bay
sâu nở
Giá làm được gió
giá làm được mây
thì cầm bằng hạt thóc trong tay
Bán lưng cho trời
bán mồ hôi cho đất
cả ngày
người đi cấy nghĩ gì trước nhất?
- Tháng năm tháng mười
đi gặt
ăn cơm gạo mới mình làm ra
đơn sơ vậy mà cả ngày tất bật
mong được thanh thản cuối đời
bán mồ hôi cho trời
và bán lưng cho đất.
Ca khúc tặng cây lúa (Mã Giang Lân)
Cây là, là cây lúa đây
Xanh theo gió sớm, xanh vây nắng chiều
Xanh trong hun hút mắt người
Một xanh đau đáu, chín mười chờ trông
Có cây mới có cánh đồng
Có màu lúa chín ấm lòng tháng ba
Cơn giông tháng tám chuyển qua
Heo may thắc thỏm rét xa rét gần
Cây là, là của tình thân
Mưa giăng tháng bảy, nắng vần tháng năm
Vẫn như từ độ xa xăm
Vàng là nắng, hạt mát đằm là mưa
Có cây mới có ngày mùa
Trăng lên đầu ruộng người chưa muốn về
Lời yêu nói với lời thề
Véo von câu ví câu vè thiết tha
Là cây của những xưa xa
Những ngày giáp hạt mẹ cha mỏi mòn
Một năm gặt mấy mùa buồn
Xót xa tay hái, cõi còm thân cây
X
