Dương Đình Nghệ, một hào trưởng xuất thân từ làng Giàng, Thiệu Dương, Thanh Hóa, đã ghi dấu ấn sâu sắc trong lịch sử Việt Nam vào thời kỳ giao tranh với nhà Nam Hán. Ông không chỉ là một bộ tướng trung thành dưới trướng Khúc Hạo và Khúc Thừa Mỹ, mà còn là người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa đánh đuổi quân xâm lược, mở ra một giai đoạn tự chủ ngắn ngủi nhưng vô cùng quan trọng cho đất nước. Vậy, Dương Đình Nghệ là ai và vai trò của ông trong lịch sử dân tộc như thế nào?
Ban đầu, Dương Đình Nghệ phục vụ dưới quyền họ Khúc, những người đã cố gắng giành quyền tự chủ cho Việt Nam từ tay nhà Đường. Khi Khúc Thừa Mỹ bị quân Nam Hán bắt vào năm 930, đất nước rơi vào cảnh hỗn loạn.
Ảnh: Dương Đình Nghệ dấy binh khởi nghĩa chống quân Nam Hán, thể hiện quyết tâm giành lại độc lập tự chủ cho dân tộc.
Nhận thấy nguy cơ mất nước, Dương Đình Nghệ đã đứng lên tập hợp lực lượng, dấy binh khởi nghĩa từ Ái Châu (Thanh Hóa ngày nay). Với sự giúp sức của các tướng lĩnh tài ba như Ngô Quyền, Đinh Công Trứ, Kiều Công Tiễn, ông đã nhanh chóng đánh đuổi quân Nam Hán, giải phóng thành Đại La (Hà Nội ngày nay) vào năm 931.
Sau khi đánh đuổi được quân Nam Hán, Dương Đình Nghệ tự xưng là Tiết độ sứ, nắm giữ quyền hành cai quản đất nước. Quyết định này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quá trình giành lại độc lập tự chủ cho dân tộc, chấm dứt giai đoạn Bắc thuộc kéo dài. Ông đã xây dựng một chính quyền tự chủ, đặt nền móng cho sự phục hưng của đất nước sau này.
Tuy nhiên, nền độc lập mà Dương Đình Nghệ dày công xây dựng không kéo dài được lâu. Năm 937, Kiều Công Tiễn, một tướng dưới quyền ông, đã phản bội và sát hại Dương Đình Nghệ, cướp ngôi Tiết độ sứ. Hành động này đã gây ra sự phẫn nộ trong nhân dân và tạo cơ hội cho quân Nam Hán quay trở lại xâm lược.
Sự kiện Kiều Công Tiễn phản bội và sát hại Dương Đình Nghệ đã đẩy đất nước vào một cuộc khủng hoảng mới. Tuy nhiên, cái chết của Dương Đình Nghệ không hề vô nghĩa.
Ngô Quyền, con rể của Dương Đình Nghệ, đã đứng lên tập hợp lực lượng, quyết tâm trả thù cho cha vợ và đánh đuổi quân xâm lược.
Năm 938, Ngô Quyền đã lãnh đạo quân dân ta đánh tan quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng, chấm dứt hoàn toàn thời kỳ Bắc thuộc và mở ra một kỷ nguyên độc lập, tự chủ lâu dài cho dân tộc. Chiến thắng Bạch Đằng là kết quả của sự kế thừa và phát huy tinh thần yêu nước, ý chí độc lập, tự cường mà Dương Đình Nghệ đã dày công vun đắp.
Mặc dù thời gian nắm quyền không dài, nhưng những đóng góp của Dương Đình Nghệ đối với lịch sử dân tộc là vô cùng to lớn. Ông đã thể hiện vai trò Dương Đình Nghệ là một nhà quân sự tài ba, một nhà lãnh đạo kiên cường, một người yêu nước sâu sắc. Công lao của ông trong việc đánh đuổi quân xâm lược, giành lại quyền tự chủ cho đất nước sẽ mãi mãi được ghi nhớ trong lịch sử dân tộc.
