Bài thơ “Mùa hoa mận” của Chu Thùy Liên là một bức tranh tuyệt đẹp về vẻ đẹp của vùng cao Tây Bắc khi xuân về, đồng thời thể hiện nỗi nhớ quê hương da diết của những người con xa xứ. Bằng những hình ảnh giản dị, gần gũi, bài thơ đã chạm đến trái tim của người đọc, khơi gợi trong lòng mỗi người tình yêu quê hương đất nước.
Với bút pháp tài tình, Chu Thùy Liên đã khắc họa một cách sinh động cảnh sắc thiên nhiên và cuộc sống con người nơi rẻo cao, nơi mùa xuân đến cùng những cành mận trắng xóa. Hãy cùng đi sâu vào phân tích và đánh giá những giá trị nghệ thuật và nội dung mà bài thơ mang lại.
Mở đầu bài thơ là một hình ảnh quen thuộc, giản dị mà lại vô cùng đặc trưng của vùng núi Tây Bắc:
Cành mận bung cánh muốt
Lũ con trai háo hức chơi cù
Lũ con gái rộn ràng khăn áo
Bóng bay nâng ước mơ con trẻ
Sắc trắng tinh khôi của hoa mận như bao trùm cả không gian, báo hiệu một mùa xuân mới đã về. Dưới những tán mận nở rộ, hình ảnh lũ trẻ nô đùa, vui chơi hiện lên thật sinh động và đáng yêu. Các em “háo hức chơi cù”, “rộn ràng khăn áo”, những trò chơi dân gian quen thuộc, những bộ trang phục mới tinh tươm, tất cả tạo nên một không khí vui tươi, rộn rã. Hình ảnh “bóng bay nâng ước mơ con trẻ” là một chi tiết đắt giá, thể hiện ước mơ, khát vọng của tuổi thơ, đồng thời gợi lên một tương lai tươi sáng cho vùng đất này.
Không chỉ có hình ảnh của trẻ thơ, bài thơ còn khắc họa cuộc sống sinh hoạt của người dân trong bản làng:
Cành mận bung cánh muốt
Giục mẹ xôn xang lá, gạo
Giục cha vui lòng căng cánh nỏ
Giục người già bản hối hả làm đu
Hình ảnh “cành mận bung cánh muốt” được điệp lại, như một sợi dây xuyên suốt, kết nối các khổ thơ. Dưới tán mận, cuộc sống của người dân diễn ra thật tất bật và hối hả. Mẹ “xôn xang lá, gạo” để chuẩn bị những món ăn truyền thống ngày Tết, cha “vui lòng căng cánh nỏ” để chuẩn bị cho những cuộc đi săn, người già “hối hả làm đu” để phục vụ cho những trò chơi dân gian. Tất cả đều đang chung tay góp sức để chuẩn bị cho một mùa xuân mới ấm no và hạnh phúc. Từ “giục” được sử dụng một cách tài tình, thể hiện sự thôi thúc của mùa xuân, của cuộc sống, khiến cho mọi người đều cảm thấy rộn ràng và phấn khởi.
Khép lại bài thơ là những dòng thơ đầy xúc động, thể hiện nỗi nhớ quê hương da diết của người con xa xứ:
Cành mận bung cánh muốt
Nhà trình tường ủ hương nếp
Giục lửa hồng nở hoa trong bếp
Cho người đi xa nhớ lối trở về
“Nhà trình tường ủ hương nếp” là một hình ảnh quen thuộc của vùng cao Tây Bắc. Mùi hương nếp thơm lừng, hòa quyện với “lửa hồng nở hoa trong bếp”, tạo nên một không gian ấm cúng và hạnh phúc. Những hình ảnh này đã gợi lên trong lòng người con xa xứ nỗi nhớ da diết về quê hương, về gia đình, về những kỷ niệm êm đềm của tuổi thơ. Cành mận trắng muốt, hương nếp thơm lừng, ngọn lửa hồng ấm áp như là những tín hiệu dẫn lối, thôi thúc người con trở về với quê hương yêu dấu.
Bài thơ “Mùa hoa mận” của Chu Thùy Liên là một bài thơ hay, giàu cảm xúc, thể hiện tình yêu quê hương sâu sắc. Bằng những hình ảnh giản dị, gần gũi, bài thơ đã tái hiện một cách chân thực và sinh động vẻ đẹp của vùng cao Tây Bắc khi xuân về, đồng thời khơi gợi trong lòng người đọc tình yêu quê hương đất nước. Bài thơ xứng đáng là một tác phẩm tiêu biểu của nền văn học Việt Nam hiện đại.
