Trong khi nhiều quốc gia trên thế giới đang nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu, một số quốc gia nói tiếng Anh lại có tỷ lệ hoài nghi về vấn đề này cao đáng ngạc nhiên. Tại sao lại có sự khác biệt này? Phải chăng ngôn ngữ đóng một vai trò nào đó trong việc hình thành nhận thức về biến đổi khí hậu?
Một báo cáo “Global Trends 2014” của Ipsos MORI đã khảo sát thái độ về môi trường ở 20 quốc gia. Kết quả cho thấy Hoa Kỳ, Anh và Úc là những quốc gia có tỷ lệ người không tin vào biến đổi khí hậu cao nhất. Canada cũng nằm trong top đầu. Điểm chung giữa các quốc gia này là gì? Tất cả đều nói tiếng Anh.
Rõ ràng, không có yếu tố nội tại nào trong tiếng Anh khiến người ta hoài nghi về biến đổi khí hậu. Vậy nguyên nhân sâu xa là gì?
Một lời giải thích có thể nằm ở hệ tư tưởng chính trị. Riley Dunlap, một nhà xã hội học tại Đại học Oklahoma State, cho rằng các quốc gia mà chủ nghĩa tân tự do chiếm ưu thế, với các chế độ tân tự do mạnh mẽ, đã tạo ra những chiến dịch phủ nhận biến đổi khí hậu tích cực nhất. Những thông điệp từ các chiến dịch này lan truyền qua giới truyền thông và giới tinh hoa chính trị, đặc biệt là đến những bộ phận dễ tiếp thu về mặt tư tưởng.
Ảnh hưởng của Rupert Murdoch, chủ tịch News Corp và 21st Century Fox, cũng là một yếu tố quan trọng. Với quan điểm hoài nghi về biến đổi khí hậu, các cơ quan truyền thông thuộc sở hữu của Murdoch, như Fox News và Wall Street Journal ở Hoa Kỳ, hay các tờ báo ở Úc và Anh, đã góp phần lan truyền sự hoài nghi về biến đổi khí hậu trong cộng đồng nói tiếng Anh. Nghiên cứu cho thấy việc xem Fox News làm tăng sự ngờ vực đối với các nhà khoa học khí hậu.
Ngoài ra, sự tập trung của các tổ chức tư vấn “hoài nghi” về khí hậu ở các quốc gia nói tiếng Anh cũng là một yếu tố đáng kể. Một nghiên cứu cho thấy Hoa Kỳ có 91 tổ chức thuộc “phong trào phản đối biến đổi khí hậu”, với tổng ngân sách hàng năm lên tới hơn 900 triệu đô la Mỹ.
Một yếu tố khác có thể là do người dân ở các nước nói tiếng Anh ít phải đối mặt với hậu quả trực tiếp của ô nhiễm môi trường so với người dân ở các nước đang phát triển như Trung Quốc, nơi vấn đề môi trường là mối quan tâm hàng đầu.
Tóm lại, sự hoài nghi về biến đổi khí hậu ở các quốc gia nói tiếng Anh là một vấn đề phức tạp, bắt nguồn từ sự kết hợp của các yếu tố chính trị, kinh tế và xã hội. Để giải quyết vấn đề này, cần có một nỗ lực phối hợp để chống lại thông tin sai lệch, thúc đẩy tư duy phản biện và nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc ứng phó với biến đổi khí hậu.
