- Động Cơ Điện Vạn Năng: Khái Niệm và Đặc Điểm
Động cơ điện vạn năng là loại động cơ đặc biệt có khả năng hoạt động hiệu quả với cả nguồn điện một chiều (DC) và nguồn điện xoay chiều (AC). Điểm nổi bật của động cơ này là tốc độ quay ít thay đổi khi chuyển đổi giữa hai loại nguồn điện. Ứng dụng phổ biến của chúng ta có thể thấy ở máy cắt cầm tay và máy khoan cầm tay.
- Cấu Tạo Cơ Bản của Động Cơ Điện Vạn Năng
Để hiểu rõ Lực Tác Dụng Làm Quay động Cơ điện Là gì, ta cần nắm vững cấu tạo của nó. Động cơ điện vạn năng gồm hai thành phần chính:
a. Stato (Phần Cảm):
- Vỏ: Thường là một ống thép gia công tỉ mỉ, có mặt trong gắn các khối cực từ để cố định cuộn dây kích thích. Vỏ có các cọc nối dây cách điện để kết nối với nguồn điện.
- Cực từ: Được chế tạo từ thép đặc biệt có tính dẫn từ cao, gắn vào thân vỏ bằng vít chuyên dụng.
- Cuộn dây kích thích: Quấn quanh các cực từ, tạo ra từ trường cần thiết cho động cơ hoạt động. Dây quấn thường là dây đồng tròn.
b. Roto (Phần Ứng):
Roto được tạo thành từ các lá thép kỹ thuật điện mỏng (0.35-0.5mm) ép chặt lên trục. Bề mặt ngoài của roto có các rãnh dọc để đặt dây quấn.
- Dây quấn: Sử dụng dây đồng tròn, mỗi rãnh thường chứa hai dây quấn theo kiểu sóng. Dây quấn được cách điện kỹ lưỡng với lõi roto. Các đầu dây được hàn vào các lá góp của cổ góp.
- Cổ góp điện: Gồm nhiều lá góp bằng đồng thau, ghép xung quanh trục và cách điện với nhau và với trục bằng vật liệu mica.
- Nguyên Lý Hoạt Động: Lực Tác Dụng Làm Quay Động Cơ Điện Là Gì?
Nguyên lý hoạt động của động cơ điện vạn năng dựa trên tương tác giữa từ trường và dòng điện. Khi có dòng điện chạy qua dây dẫn đặt trong từ trường, một lực điện từ sẽ xuất hiện, tác động lên dây dẫn và làm nó chuyển động. Đây chính là lực tác dụng làm quay động cơ điện.
- Với dòng điện xoay chiều (AC): Khi dòng điện đổi chiều, từ trường cũng đồng thời đổi chiều. Do đó, lực tác dụng làm quay động cơ điện vẫn giữ nguyên hướng, đảm bảo roto quay liên tục theo một chiều.
- Với dòng điện một chiều (DC): Dòng điện và từ trường tác động tương hỗ, tạo ra lực điện từ và mô-men quay, làm roto quay theo một chiều cố định.
Khi roto quay, một suất điện động cảm ứng (sức phản điện) xuất hiện, ngược chiều với dòng điện vào. Dòng điện trong dây quấn roto khi động cơ hoạt động ổn định được tính bằng công thức: I = (U-E)/r, trong đó E là sức phản điện.
- Đảo Chiều Quay Động Cơ Điện Vạn Năng
a. Nguyên Tắc Đảo Chiều:
Để đảo chiều quay của roto, ta cần thay đổi chiều dòng điện chạy trong cuộn dây phần ứng, trong khi vẫn giữ nguyên hướng từ trường do stato tạo ra. Nếu cả dòng điện và từ trường cùng đổi chiều, chiều quay của roto sẽ không thay đổi.
b. Sử Dụng Công Tắc Đảo Chiều:
Một phương pháp phổ biến để đảo chiều quay động cơ điện vạn năng là sử dụng công tắc đảo chiều.
