Quá trình ngoại lực là một trong hai nhóm lực chính tác động lên bề mặt Trái Đất, bên cạnh nội lực. Vậy, Quá Trình Ngoại Lực Bao Gồm những yếu tố nào và chúng tác động ra sao đến địa hình?
Các quá trình ngoại lực bao gồm:
D. phong hoá, bóc mòn, vận chuyển và bồi tụ.
Để hiểu rõ hơn về tác động của từng yếu tố này, chúng ta sẽ đi sâu vào chi tiết từng quá trình:
1. Phong Hoá:
Phong hóa là quá trình phá hủy, làm biến đổi các loại đá và khoáng vật trên bề mặt Trái Đất hoặc gần bề mặt do tác động của các yếu tố khí hậu, sinh vật và con người. Phong hóa bao gồm:
- Phong hóa lý học: Sự phá vỡ đá thành các mảnh vụn nhỏ hơn mà không thay đổi thành phần hóa học. Các tác nhân chính bao gồm sự thay đổi nhiệt độ, sự đóng băng của nước, và sự xâm nhập của muối.
alt: Phong hoa ly hoc, qua trinh nut vo da do thay doi nhiet do, dia ly 10
- Phong hóa hóa học: Sự phân hủy đá do các phản ứng hóa học, làm thay đổi thành phần và tính chất của đá. Các tác nhân chính bao gồm nước, khí carbonic, oxy và axit hữu cơ.
alt: Phong hoa hoa hoc, su bien doi thanh phan khoang vat trong da, qua trinh ngoai luc
- Phong hóa sinh học: Sự phá hủy đá do tác động của sinh vật như thực vật, động vật và vi sinh vật. Ví dụ, rễ cây có thể chèn vào các khe nứt của đá và làm chúng vỡ ra.
alt: Phong hoa sinh hoc, re cay phat trien trong khe nut da, tac dong cua sinh vat
2. Bóc Mòn:
Bóc mòn (hay xói mòn) là quá trình các tác nhân ngoại lực (nước, gió, băng hà) cuốn trôi các sản phẩm phong hóa (đất, đá vụn) khỏi vị trí ban đầu. Bóc mòn làm hạ thấp bề mặt địa hình và tạo ra các dạng địa hình đặc trưng như khe rãnh, hẻm vực.
alt: Xoi mon dat, tac dong cua nuoc mua, su boi mon dat nong nghiep
3. Vận Chuyển:
Vận chuyển là quá trình di chuyển các vật liệu bị bóc mòn từ nơi này đến nơi khác. Các tác nhân vận chuyển bao gồm:
- Nước: Sông, suối, nước mưa.
- Gió: Đặc biệt quan trọng ở các vùng khô hạn.
- Băng hà: Vận chuyển các khối đá lớn và các vật liệu vụn.
- Trọng lực: Gây ra các hiện tượng như sạt lở đất và trượt lở.
alt: Van chuyen tram tich, dong song van chuyen bun dat cat, qua trinh ngoai luc bao gom
4. Bồi Tụ:
Bồi tụ là quá trình tích tụ các vật liệu đã được vận chuyển đến một địa điểm mới. Quá trình này tạo ra các dạng địa hình bồi tụ như đồng bằng, bãi bồi, cồn cát.
alt: Boi tu phu sa, dong bang chau tho duoc boi dap, qua trinh boi tu dia hinh
Tóm lại, “quá trình ngoại lực bao gồm” một chuỗi các tác động liên kết chặt chẽ với nhau, từ phá hủy (phong hóa), di chuyển (bóc mòn và vận chuyển) đến xây dựng (bồi tụ), góp phần quan trọng vào việc hình thành và biến đổi địa hình bề mặt Trái Đất. Hiểu rõ về các quá trình này giúp chúng ta dự đoán và ứng phó tốt hơn với các hiện tượng tự nhiên liên quan đến địa hình và môi trường.
