Mưa xuân không chỉ là hiện tượng tự nhiên mà còn là nguồn cảm hứng bất tận cho thi ca. Bài thơ “Mưa xuân” của Nguyễn Bính là một minh chứng rõ ràng cho điều đó, khi khắc họa thành công tâm trạng của một cô gái trong đêm hội làng, chờ đợi người yêu trong mưa xuân.
Bài thơ sử dụng thể thơ thất ngôn, một thể thơ truyền thống, quen thuộc với người đọc Việt Nam, tạo nên sự gần gũi và dễ đi vào lòng người. Ngôn ngữ thơ giản dị, mộc mạc, mang đậm chất quê, phù hợp với bối cảnh và nhân vật trong bài. Các từ ngữ được sử dụng tinh tế, gợi cảm, giúp người đọc hình dung rõ hơn về khung cảnh mưa xuân và tâm trạng của nhân vật trữ tình.
“Em xin phép mẹ, vội vàng đi
Mẹ bảo em về kể mẹ nghe
Mưa bụi nên em không ướt áo
Thôn Đoài cách đó một thôi đê.”
Khổ thơ đầu tiên mở ra một không gian làng quê yên bình, nơi cô gái trẻ háo hức đến hội làng. Mưa xuân được miêu tả nhẹ nhàng, “mưa bụi nên em không ướt áo”, gợi cảm giác dễ chịu, tươi mới. Sự háo hức của cô gái được thể hiện qua hành động “vội vàng đi” và lời dặn dò của mẹ “về kể mẹ nghe”.
“Thôn Đoài vào đám hát thâu đêm
Em mải tìm anh chả thiết xem
Chắc hẳn đêm nay giường cửi lạnh
Thoi ngà nằm nhớ ngón tay em.”
Đến khổ thơ thứ hai, tâm trạng của cô gái bắt đầu có sự thay đổi. Cô “mải tìm anh chả thiết xem” hội, cho thấy tình yêu của cô dành cho chàng trai lớn hơn tất cả. Hai câu thơ cuối khổ thể hiện sự lo lắng, nhớ nhung của cô dành cho người yêu. Hình ảnh “giường cửi lạnh”, “thoi ngà nằm nhớ ngón tay em” gợi lên sự cô đơn, trống vắng trong lòng cô gái.
“Chờ mãi anh sang anh chẳng sang
Thế mà hôm nọ hát bên làng
Năm tao bảy tuyết anh hò hẹn
Để cả mùa xuân cũng nhỡ nhàng!”
Sự chờ đợi mỏi mòn được diễn tả qua từ “chờ mãi”. Sự thất vọng, hụt hẫng của cô gái được thể hiện qua câu “Để cả mùa xuân cũng nhỡ nhàng!”. Mùa xuân vốn là mùa của yêu thương, của hạnh phúc, nhưng đối với cô gái, mùa xuân trở nên “nhỡ nhàng” vì sự vắng bóng của người yêu.
“Mình em lầm lụi trên đường về
Có ngắn gì đâu một dải đê!
Áo mỏng che đầu mưa nặng hạt
Lạnh lùng thêm tủi với canh khuya…”
Hai khổ thơ cuối là sự kết tinh của nỗi buồn và sự cô đơn. Cô gái “lầm lụi trên đường về” trong “mưa nặng hạt”. Con đường về nhà dường như dài hơn, “có ngắn gì đâu một dải đê!”. Cảm giác “lạnh lùng thêm tủi với canh khuya…” càng nhấn mạnh sự cô đơn và tủi hờn trong lòng cô.
Qua bài thơ “Mưa xuân”, Nguyễn Bính đã vẽ nên một bức tranh tình yêu đầy cảm xúc, với những cung bậc khác nhau: từ sự háo hức, mong chờ đến sự thất vọng, cô đơn. Bài thơ không chỉ là một câu chuyện tình yêu riêng tư mà còn là một biểu tượng cho vẻ đẹp của tuổi trẻ và sự lãng mạn của mùa xuân. Mưa xuân, trong bài thơ, không chỉ là một hiện tượng tự nhiên mà còn là một chứng nhân cho những cảm xúc đẹp đẽ và những nỗi buồn man mác của tình yêu.
