Toàn cầu hóa là một xu thế tất yếu khách quan, tác động sâu rộng đến mọi quốc gia và lĩnh vực của đời sống xã hội. Quá trình này mang lại cả cơ hội và thách thức, đòi hỏi các quốc gia phải chủ động hội nhập và tận dụng lợi thế để phát triển.
Những biểu hiện của xu thế toàn cầu hóa:
- Xu hướng hòa bình, hợp tác và hội nhập quốc tế: Các quốc gia xích lại gần nhau hơn, hợp tác để giải quyết các vấn đề chung và giảm thiểu xung đột.
- Cách mạng khoa học – công nghệ phát triển mạnh mẽ: Đặc biệt là cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, tạo điều kiện cho sự phát triển của kinh tế tri thức.
- Đa dạng hóa, đa phương hóa các quan hệ quốc tế và khu vực: Các quốc gia mở rộng quan hệ đối tác, tham gia vào nhiều tổ chức quốc tế và khu vực.
- Tự do hóa thương mại và đầu tư: Các rào cản thương mại được dỡ bỏ, tạo điều kiện cho dòng vốn và hàng hóa lưu chuyển tự do hơn.
- Sự phát triển của các phương tiện truyền thông và giao thông vận tải: Giúp kết nối mọi người và mọi nơi trên thế giới.
Tuy nhiên, bên cạnh những biểu hiện trên, vẫn có những yếu tố KHÔNG thuộc về xu thế toàn cầu hóa, thậm chí đi ngược lại với nó.
Nội Dung Nào Dưới đây Không Phải Là Biểu Hiện Của Xu Thế Toàn Cầu Hóa?
- Chủ nghĩa bảo hộ, chủ nghĩa dân túy, chủ nghĩa nước lớn: Đây là những xu hướng đi ngược lại với toàn cầu hóa, khi các quốc gia tập trung vào bảo vệ lợi ích riêng, áp đặt chính sách bảo hộ và hạn chế hợp tác quốc tế.
- Chiến tranh thương mại: Các cuộc chiến tranh thương mại làm suy yếu hệ thống thương mại toàn cầu, gây ra bất ổn và cản trở sự phát triển kinh tế.
- Những xung đột sắc tộc, tôn giáo, tranh chấp tài nguyên: Mặc dù toàn cầu hóa thúc đẩy sự hiểu biết và giao lưu văn hóa, nhưng những xung đột này vẫn tồn tại và có thể gia tăng do cạnh tranh về nguồn lực và sự khác biệt về văn hóa, tôn giáo.
- Xu thế nêu cao ý thức độc lập, bảo vệ lợi ích dân tộc: Mặc dù các quốc gia đều có quyền bảo vệ lợi ích dân tộc, nhưng nếu quá đề cao lợi ích riêng mà bỏ qua lợi ích chung của cộng đồng quốc tế thì sẽ đi ngược lại với tinh thần hợp tác và hội nhập của toàn cầu hóa.
- Sự suy thoái của một số quốc gia: Toàn cầu hóa tạo ra sự cạnh tranh gay gắt, một số quốc gia không thể thích ứng, tụt hậu.
Việt Nam tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, thể hiện hội nhập quốc tế sâu rộng và có trách nhiệm.
Toàn cầu hóa tạo ra cơ hội hợp tác, giao lưu, tiếp thu khoa học – công nghệ hiện đại, và nguồn lực phát triển kinh tế. Việt Nam có thể tận dụng lợi thế của người đi sau, học hỏi kinh nghiệm quản lý, phát triển kinh tế số, và tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tuy nhiên, cũng có những thách thức, nguy cơ đi kèm:
- Nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế: Nếu không có chiến lược phù hợp, Việt Nam có thể tụt hậu so với các nước khác.
- Nguy cơ chệch hướng xã hội chủ nghĩa: Phân hóa xã hội, bất công có thể làm xa rời bản chất của chủ nghĩa xã hội.
- Âm mưu “diễn biến hòa bình”: Các thế lực thù địch lợi dụng toàn cầu hóa để chống phá chế độ.
- Suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống: Tham nhũng, quan liêu làm suy giảm niềm tin của nhân dân.
- Phai nhạt bản sắc văn hóa: Các giá trị ngoại lai có thể xâm nhập, làm biến dạng văn hóa truyền thống.
- Phân liệt chủ nghĩa quốc tế: Chủ nghĩa dân tộc cực đoan có thể làm suy yếu tinh thần đoàn kết quốc tế.
- Thách thức độc lập, chủ quyền: Cần giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ trong bối cảnh hội nhập.
Đại hội XII của Đảng nhấn mạnh nguy cơ tụt hậu kinh tế và “diễn biến hòa bình” vẫn còn tồn tại.
Việc nhận diện đúng các biểu hiện của xu thế toàn cầu hóa, cũng như những yếu tố đi ngược lại với nó, có vai trò quan trọng trong việc xây dựng chính sách và chiến lược phát triển phù hợp, giúp Việt Nam tận dụng cơ hội, vượt qua thách thức, và phát triển bền vững.
