Để có được hòa bình ngày hôm nay, thế hệ cha anh đã hy sinh tuổi xuân và máu xương. Hình ảnh những chiến sĩ thanh niên xung phong ấy được nhà văn Lê Minh Khuê tái hiện chân thực và cảm động trong “Những ngôi sao xa xôi”. Tác phẩm không chỉ ca ngợi lòng dũng cảm mà còn khắc họa vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, lạc quan của tuổi trẻ Việt Nam thời chiến.
Tác phẩm kể về cuộc sống của ba cô gái: Phương Định, Nho và Thao, làm nhiệm vụ tại một hang đá trên tuyến đường Trường Sơn đầy bom đạn. Họ được gọi là tổ trinh sát mặt đường, với công việc nguy hiểm là phá bom, đo khối lượng đất đá. Mặc dù công việc này thường dành cho nam giới, nhưng những cô gái trẻ này đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Ba cô gái có những nét tính cách riêng biệt. Nho trẻ trung, cá tính và có phần bướng bỉnh. Thao từng trải, mạnh mẽ nhưng lại sợ máu và vắt. Phương Định nhạy cảm, mơ mộng và có một thế giới nội tâm phong phú. Điểm chung của họ là lòng dũng cảm, sự gan dạ trên chiến trường. Họ lo lắng cho nhau và luôn nhận trách nhiệm về mình. Sau những giờ phút căng thẳng, họ trở về hang đá, vui đùa, mơ mộng và chia sẻ những ước mơ.
Phương Định là một cô gái xinh xắn với đôi mắt sáng như những vì sao. Cô thường nhớ về Hà Nội, về những kỷ niệm xưa. Cô thích hát, dù không thuộc bài nào hoàn chỉnh, và mơ ước trở thành ca sĩ hoặc kiến trúc sư.
Chị Thao đã có chồng, mong muốn chồng mình trở thành đại úy và bản thân trở thành y sĩ. Chị không biết hát nhưng thích chép lời bài hát. Chị gan dạ trên chiến trường nhưng lại sợ vắt.
Nho là cô gái cá tính, thích thêu thùa và ước mơ trở thành vận động viên bóng chuyền. Cô không thích lấy chồng và luôn nhận được thư từ một người hâm mộ.
Ba nhân vật, ba tính cách khác nhau, nhưng họ đều đại diện cho thế hệ trẻ Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ: gan dạ, kiên cường trên chiến trường, nhưng cũng lạc quan, yêu đời và mơ mộng. Họ như những ngôi sao sáng trên bầu trời cách mạng Việt Nam, góp phần làm nên chiến thắng lịch sử.
Nhắc đến Trường Sơn, ta nhớ đến những hy sinh mất mát, những trận bom dồn dập của địch. Nhưng Trường Sơn còn là nơi ghi dấu những tâm hồn lạc quan, yêu đời của những người chiến sĩ lái xe không kính và những cô gái thanh niên xung phong. Lê Minh Khuê đã khắc họa thành công hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong, đặc biệt là Phương Định, với vẻ đẹp hồn nhiên của tuổi trẻ Việt Nam trong thời kỳ chống Mỹ.
Công việc của họ là trinh sát mặt đường, đối mặt với nguy hiểm và cái chết. Tuy nhiên, họ vẫn giữ được những phẩm chất cao đẹp: dũng cảm, nhạy bén, quyết đoán và nhanh nhẹn.
Phương Định là một cô gái Hà Nội xinh xắn, có vẻ bề ngoài đáng yêu, trẻ trung và đôi mắt xa xăm. Cô có những nét đẹp khiến các anh lái xe phải để ý. Tâm hồn cô giữa Trường Sơn thật đáng ngạc nhiên. Cô mê hát, thích bịa lời và hát những bài hành khúc bộ đội. Cô hát để động viên đồng đội và bản thân, quên đi những khó khăn, gian khổ.
Mang tuổi trẻ vào Trường Sơn, Phương Định còn mang theo những kỷ niệm đẹp về Hà Nội: hình ảnh người mẹ, cái cửa sổ, tiếng rao của bà bán xôi. Cơn mưa đá mang những ký ức tuổi thơ về, tiếp thêm sức mạnh cho cô.
Phương Định dũng cảm, vượt lên trên hiểm nguy. Cô nghĩ về cái chết mờ nhạt và quan tâm đến việc hoàn thành nhiệm vụ. Cô luôn đặt nhiệm vụ lên hàng đầu. Sự nhạy cảm, tinh tế trong cảm xúc giúp cô cảm nhận được nguy hiểm và hành động nhanh chóng.
Phương Định còn có tình cảm đồng chí đồng đội nồng ấm và chân thành. Cô lo lắng cho Thao và chăm sóc Nho khi bị thương. Tình cảm ấy làm cho cô thêm tự tin và ấm lòng.
Cô ngưỡng mộ những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ, bởi họ là những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng nhất. Những ánh mắt của các chiến sĩ giúp cô vượt qua nỗi sợ hãi và hoàn thành nhiệm vụ.
Ngôi kể thứ nhất giúp tác phẩm trở nên chân thực hơn. Thế giới nội tâm của nhân vật được thể hiện rõ nét, vẽ lên một khoảng trời mộng mơ giữa Trường Sơn. Phương Định xứng đáng là biểu tượng của những cô gái thanh niên thời chống Mỹ, đại diện cho thế hệ trẻ Việt Nam.
“Những ngôi sao xa xôi” là hình ảnh những con người lấp lánh giữa bầu trời đêm, mang trong mình những phẩm chất đáng quý. Phải ngắm nhìn thật kỹ mới thấy được những tâm hồn cao đẹp ấy.
Truyện ngắn của Lê Minh Khuê không chỉ làm nổi bật cuộc sống chiến đấu gian khổ mà còn làm nổi bật tinh thần anh dũng của thế hệ trẻ. Tác phẩm khắc họa thành công những nữ thanh niên xung phong: Nho, Thao, Phương Định, trở thành biểu tượng cho vẻ đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Qua đó, ngợi ca tâm hồn trong sáng, tính cách dũng cảm và tinh thần lạc quan của người chiến sĩ thanh niên xung phong Trường Sơn. Tác phẩm cho thấy tinh thần quả cảm, dũng cảm, kiên cường, sẵn sàng hi sinh của tuổi trẻ Việt Nam vì độc lập, tự do của dân tộc.
