Nhà Trần là một triều đại quan trọng trong lịch sử Việt Nam, với nhiều thành tựu về chính trị, quân sự, kinh tế và văn hóa. Vậy, chính xác thì Nhà Trần Bao Nhiêu đời Vua? Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các vị vua nhà Trần, cũng như những dấu mốc lịch sử quan trọng liên quan đến triều đại này.
Nhà Trần trải qua 12 đời vua, từ Trần Thái Tông đến Trần Thiếu Đế. Mỗi vị vua đều có những đóng góp và dấu ấn riêng trong lịch sử.
Trần Nghệ Tông, một vị vua đặc biệt trong lịch sử nhà Trần, nổi tiếng với việc lên ngôi ở độ tuổi cao nhất và thời gian trị vì ngắn nhất.
Điềm báo và tiên đoán về ngôi vị của Trần Nghệ Tông
Câu chuyện về Trần Nghệ Tông không chỉ là về một vị vua, mà còn chứa đựng những yếu tố huyền bí, những điềm báo và lời tiên đoán về ngôi vị của ông.
Vế đối mang khẩu khí đế vương
Trần Phủ (sau là Trần Nghệ Tông) từ nhỏ đã bộc lộ tư chất thông minh và tài năng hơn người. Một giai thoại kể rằng, khi còn nhỏ, Trần Phủ đã có những vế đối thể hiện khí chất của một vị vua.
Khi Trần Phủ còn nhỏ tuổi, Thượng hoàng Trần Minh Tông đã thử tài ông bằng cách yêu cầu vịnh chiếc chiếu trúc. Câu trả lời của Trần Phủ thể hiện tầm nhìn và khí phách khác thường:
“Hữu vĩ thử quân,/Trung không ngoại kính./Tước nhữ vi nô,/Khủng thương nhân tính”
(Có người quân tử cao lớn,/Trong thì rỗng mà ngoài thì cứng./Bắt nó dùng làm đày tớ,/Sợ gây tổn thương nhân tính.)
Thượng hoàng Trần Minh Tông nhận thấy ở con mình tư chất của một bậc minh quân.
Một lần khác, khi Trần Phủ 11 tuổi, đang hầu vua cha nghe giảng đạo lý, trời mưa to gió lớn. Trần Minh Tông lấy cảnh đó ra làm đề tài, Trần Phủ đã ứng đối nhanh chóng, trong đó có câu:
“An đắc tráng sĩ lực cái thế,/Khả ngự đại ốc đồi phong”
(Sao được tráng sĩ sức hơn đời,/Chống đỡ nhà to khi gió mạnh.)
Ý thơ cho thấy khát vọng có được sức mạnh và khả năng để bảo vệ đất nước, gánh vác giang sơn.
Thượng hoàng Trần Minh Tông thường xuyên tạo cơ hội để bồi dưỡng và rèn luyện Trần Phủ, nhận ra tiềm năng lớn lao của con trai.
Sứ Minh đoán mệnh tướng quốc nhà Trần
Năm 1368, nhà Minh thành lập, vua Trần Dụ Tông sai sứ sang chúc mừng. Năm sau, nhà Minh cử sứ sang phong vương cho Dụ Tông. Tuy nhiên, Dụ Tông qua đời, Dương Nhật Lễ lên ngôi. Sứ nhà Minh là Ngưu Lượng đã có những nhận xét sâu sắc về triều chính và dự đoán về tương lai của nhà Trần.
Ngưu Lượng nhận thấy Dương Nhật Lễ không phải là người có thể gánh vác cơ đồ nhà Trần. Khi tiễn Ngưu Lượng về nước, Hữu tướng quốc Cung Định vương Trần Phủ đã làm một bài thơ:
“An Nam tể tướng bất năng thi,/Không bá trà âu tống khách quỳ,/Viên tản sơn thanh, Lô thủy bích,/Tùy phong trực nhập ngũ vân phi.”
(An Nam tể tướng chẳng thơ hay,/Chỉ có bình trà tiễn khách đây./Viên tản non xanh, Lô nước biếc,/Xin bay theo gió tới năm mây.)
Ngưu Lượng nghe xong bài thơ, đã cảm kích và nói: “Lời thơ của tướng quốc thật tao nhã, ý vị mà lại có đủ cả non xanh, nước biếc tiêu biểu cho An Nam quốc. Thật lòng kính phục! Kính phục! Tôi lưu lại ở đây cũng đã vài tuần trăng. Cứ trông nhân tình thế thái hiện nay, cơ nghiệp họ Trần rồi một mai đây, không phải vai ngài gánh vác thì chẳng còn ai vào đây nữa”.
Lời tiên đoán của Ngưu Lượng sau này đã trở thành sự thật, khi Trần Phủ lên ngôi vua, gánh vác vận mệnh của nhà Trần.
Sự quan tâm và bồi dưỡng của Thượng hoàng Trần Minh Tông đã giúp Trần Phủ có được nền tảng vững chắc để sau này trở thành một vị vua.
Bài thơ trước làm việc lớn
Dương Nhật Lễ lên ngôi, nhưng lại có ý định thay đổi dòng họ, khiến tôn thất nhà Trần bất bình. Trần Phủ đã cùng các em và con cháu nhà Trần bí mật chuẩn bị lật đổ Nhật Lễ. Trước khi khởi binh, Trần Phủ đã làm một bài thơ để lại cho em mình là Cung Tuyên Vương Kính (vua Trần Duệ Tông sau này):
“Ngôi cả gièm nhiều ở lại chi?/Một mình vượt núi đến man di./Bảy lăng ngoảnh lại châu tuôn ứa,/Muôn dặm lòng đau tóc bạc đi./Trừ Vũ cho yên Đường xã tắc,/An Lưu lại thấy Hán uy nghi./Minh Tông sự nghiệp ngươi lên nhớ,/Thu phục thần kinh nhất định về.”
Bài thơ thể hiện quyết tâm khôi phục lại cơ nghiệp nhà Trần, đồng thời cũng là lời tiên đoán về việc Trần Phủ sẽ lên ngôi vua. Đặc biệt, câu cuối “Thu phục thần kinh nhất định về” cho thấy niềm tin vững chắc vào thắng lợi.
Tháng 11 năm 1370, Trần Phủ lật đổ Dương Nhật Lễ, khôi phục lại ngôi vị cho nhà Trần. Trần Phủ lên ngôi, tức vua Trần Nghệ Tông.
Như vậy, những điềm báo và lời tiên đoán đã ứng nghiệm, Trần Nghệ Tông trở thành vị vua thứ 10 của nhà Trần, gánh vác trọng trách lịch sử. Mặc dù thời gian trị vì của ông không dài, nhưng những dấu ấn mà ông để lại vẫn được sử sách ghi nhận.
