Ca Dao Tục Ngữ Về Ngày Tết: Tinh Hoa Văn Hóa Dân Tộc

Tết Nguyên Đán, lễ hội truyền thống thiêng liêng của dân tộc Việt Nam, không chỉ là dịp để gia đình sum vầy mà còn là cơ hội để chúng ta cùng nhau ôn lại những giá trị văn hóa tốt đẹp qua kho tàng ca dao, tục ngữ đặc sắc. Những câu Ca Dao Tục Ngữ Về Ngày Tết không chỉ là lời ăn tiếng nói của cha ông ta mà còn chứa đựng những bài học sâu sắc về đạo lý làm người, về tình yêu quê hương đất nước và ước vọng về một năm mới an lành, hạnh phúc.

Những Câu Ca Dao, Tục Ngữ Về Tết Nguyên Đán

1. “Mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy.” – Thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, kính trọng những người đã có công sinh thành, dưỡng dục và dạy dỗ.
2. “Ba mươi chưa phải là tết.” – Nhắc nhở chúng ta không nên chủ quan, lơ là trước khi năm cũ thực sự kết thúc.
3. “Ba mươi Tết, thằng chết cãi thằng khiêng.” – Câu nói vui vẻ thể hiện không khí náo nhiệt, vui tươi của ngày Tết, khi mọi người đều gác lại những muộn phiền để tận hưởng khoảnh khắc đoàn viên.
4. “Lộc biếc, mai vàng, xuân hạnh phúc. Đời vui, sức khỏe, tết an khang.” – Lời chúc tốt đẹp dành cho mọi người trong dịp năm mới.
5. “Đầu xuân đi lễ đền chùa. Cầu cho mưa thuận gió hòa.” – Thể hiện tín ngưỡng tâm linh của người Việt, mong muốn một năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
6. “Năm năm xuân như ý. Tuổi tuổi ngày bình an.” – Lời chúc trường thọ, an lành.
7. “Nhiều phúc, nhiều tài, nhiều phú quý. Được tài, được lộc, được lòng người.” – Mong ước một năm mới đầy tài lộc và may mắn.
8. “An khang, phú quý, thái bình. Trăm tuổi, nhiều năm, sống lâu.” – Lời chúc sức khỏe và trường thọ.
9. “Chúc Tết đến trăm điều như ý. Mừng xuân sang vạn sự thành công.” – Lời chúc phổ biến và ý nghĩa trong dịp Tết.
10. “Vui như Tết.” – Câu thành ngữ quen thuộc diễn tả niềm vui sướng tột cùng.
11. “Năm cũ chưa qua, năm mới đã đến.” – Sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới.
12. “Đi cày ba vụ không đủ ăn ba ngày Tết.” – Nhấn mạnh tầm quan trọng của ngày Tết trong đời sống người Việt.
13. “Mỗi năm mỗi tuổi như đuổi xuân đi.” – Sự trôi chảy của thời gian.
14. “Đói đến chết, ba ngày Tết cũng no.” – Ưu tiên sự đủ đầy trong những ngày Tết.
15. “Nghèo thì giỗ Tết, giàu hết anh em.” – Sự quan trọng của những dịp lễ truyền thống.
16. “No ba ngày Tết, đói ba tháng hè.” – Sự đối lập giữa những ngày vui và cuộc sống thường nhật.
17. “Mồng ba ăn rốn, mồng bốn ngồi trơ.” – Câu tục ngữ hài hước về việc ăn uống trong những ngày Tết.
18. “Réo như réo nợ ngày Tết.” – Ám chỉ sự khó chịu khi bị đòi nợ vào dịp Tết.
19. “Đào Nhật Tân, phân Cổ Nhuế.” – Hai địa danh nổi tiếng về trồng đào.
20. “Qua giêng hết năm, qua rằm hết tháng.” – Thời gian trôi nhanh sau Tết.
21. “Sau ba ngày Tết là hết trơ trơ, ông vải ngồi chờ đến Tết năm sau.” – Cuộc sống trở lại bình thường sau những ngày vui.
22. “Một năm là mấy tháng xuân. Ăn chơi cho thỏa phong trần ai ơi.” – Tận hưởng những ngày xuân tươi đẹp.
23. “Thừa tiền mua pháo đốt chơi. Pháo nổ lên trời, tiền vứt xuống ao.” – Một hình ảnh quen thuộc trong những ngày Tết xưa.
24. “Tháng Giêng ăn Tết ở nhà. Quê hương làng xóm, ông bà tổ tiên.” – Tết là dịp để trở về quê hương, sum vầy bên gia đình.
25. “Anh ai anh tính đi mô. Tôi đi chợ Tết mua khô cá thiều.” – Chuẩn bị cho mâm cỗ ngày Tết.
26. “Dù ai buôn bán nơi đâu. Nhớ đến ngày Tết rủ nhau mà về.” – Lời nhắn nhủ về sự đoàn viên trong ngày Tết.
27. “Một Tết chưa đủ sạch nhà, phải nhiều cái Tết mới là no nê. Tết Trần, Tết Lý, Tết Lê, hơn trăm cái Tết, ai chê Tết nào.” – Sự quan trọng của Tết trong văn hóa Việt Nam.
28. “Tết chẳng riêng ai, Tết mọi nhà. Quê hương, làng xóm, ông bà, tổ tiên.” – Tết là dịp lễ chung của cả cộng đồng.
29. “Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ, Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh.” – Những hình ảnh đặc trưng của ngày Tết cổ truyền.

Ca Dao, Tục Ngữ Về Phong Tục Ngày Tết

1. “Giận gần chết ngày Tết cũng thôi.” – Gác lại mọi hận thù, hướng tới một năm mới an lành.
2. “Ba ngày Tết, bảy ngày xuân.” – Thời gian vui chơi trong dịp Tết.
3. “Mồng một Tết cha, mồng hai Tết mẹ, mồng ba Tết thầy.” – Thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn.
4. “Sống Tết, chết giỗ.” – Coi trọng những dịp lễ quan trọng.
5. “Đông như chợ Tết.” – Diễn tả sự đông đúc, nhộn nhịp của chợ Tết.
6. “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi.” – Phong tục truyền thống của người Việt.
7. “Mồng một chơi nhà, mồng hai chơi ngõ, mồng ba chơi chùa.” – Lịch trình vui chơi trong những ngày Tết.
8. “Quét nhà ngày Tết, đổ hết gia tài.” – Kiêng kỵ quét nhà vào ngày Tết.
9. “Thứ nhất nêu cao, thứ nhì pháo kêu.” – Hai yếu tố quan trọng trong ngày Tết xưa.
10. “Đói ngày giỗ cha, no ba ngày Tết.” – Ưu tiên sự đủ đầy trong ngày Tết.
11. “Đi lễ quanh năm không bằng ngày rằm tháng giêng.” – Tầm quan trọng của ngày rằm tháng giêng (Tết Nguyên tiêu).
12. “Mồng ba ăn rốn, mồng bốn ngồi trơ.” – Câu tục ngữ hài hước về việc ăn uống trong những ngày Tết.
13. “Thả chim thả cá, không khá cũng giàu.” – Phong tục phóng sinh cầu may mắn.
14. “Mùng bảy ăn gà, mùng ba ăn cá.” – Lời khuyên về việc ăn uống trong những ngày Tết.
15. “Cả năm được một rằm tháng bảy, cả thảy được một rằm tháng giêng.” – Tầm quan trọng của hai ngày rằm lớn trong năm.
16. “Tháng Giêng ăn nghiêng bồ thóc. Hội làng mình vang tiếng chiêng khua.” – Không khí vui tươi của những lễ hội đầu năm.
17. “Thế gian một vợ một chồng. Chẳng như vua bếp hai ông một bà.” – Câu ca dao vui về ông Công ông Táo.
18. “Mồng chín vía Trời, Mồng mười vía Đất.” – Những ngày quan trọng trong tín ngưỡng dân gian.
19. “Mồng một thì ở nhà cha, Mồng hai nhà vợ, mồng ba nhà thầy.” – Lịch trình thăm hỏi trong những ngày Tết.
20. “Cu kêu ba tiếng cu kêu, Cho mau đến Tết dựng nêu ăn chè, Dựng nêu thì dựng đầu hè, Để sân gieo cải, vãi mè mà ăn.” – Mong chờ ngày Tết đến.
21. “Mồng một chơi cửa, chơi nhà, Mồng hai chơi xóm, mồng ba chơi đình, Mồng bốn chơi chợ Quả Linh, Mồng năm chợ Trình, mùng sáu non Côi, Qua ngày mồng bảy nghỉ ngơi, Bước sang mồng tám đi chơi chợ Viềng, Chợ Viềng năm có một phiên, Cái nón em đội cũng tiền anh mua.” – Lịch trình vui chơi trong những ngày Tết.
22. “Ba mươi anh không đi Tết, Rạng ngày mồng Một, anh không đi đến lạy bàn thờ, Hiếu trung mô nữa mà biểu em chờ uổng công, Hôm Ba mươi anh mắc lo việc họ, Sáng mồng Một anh bận việc làng, Ông bà bên anh cũng bỏ huống chi bên nàng, nàng ơi!” – Lời trách móc của người con gái khi người yêu không quan tâm đến gia đình trong ngày Tết.
23. “Tháng giêng ăn Tết ở nhà, Tháng hai cờ bạc, tháng ba hội hè, Tháng tư đong đậu nấu chè, Ăn Tết Đoan Ngọ trở về tháng năm, Tháng sáu buôn nhãn bán trâm, Tháng bảy ngày rằm, xá tội vong nhân, Tháng tám chơi đèn kéo quân, Trở về tháng chín chung chân buôn hồng, Tháng mười buôn thóc, bán bông, Tháng một tháng chạp nên công hoàn thành.” – Lịch trình các hoạt động trong năm.

Ca Dao, Tục Ngữ Về Lễ Hội Trong Ngày Tết

1. “Gia Lạc chỉ mở ngày xuân, Quanh năm suốt tháng khó lần tìm ra.” – Lễ hội chỉ diễn ra vào mùa xuân.
2. “Xứ Nam: nhất chợ Bằng Gồi, Xứ Bắc: Vân Khám, xứ Đoài: Hương.” – Các chợ nổi tiếng ở các vùng miền.
3. “Chết thì bỏ con bỏ cháu, Sống thì không bỏ mồng sáu tháng giêng.” – Tầm quan trọng của ngày mồng sáu tháng giêng.
4. “Mồng bốn có hội đua ghe, Rối đến mồng bảy bắt phe dội bòng.” – Lịch trình các lễ hội.
5. “Cả năm một rằm tháng Bảy, Cả thảy một rằm tháng Giêng.” – Tầm quan trọng của hai ngày rằm lớn trong năm.
6. “Nhất vui là hội Trần Thương, Đủ đình đủ đám, thập phương tiếng đồn.” – Lễ hội Trần Thương nổi tiếng.
7. “Nhất hội Hương Tích, Nhì hội Phủ Giầy, Vui thì vui vậy chẳng tày đánh cá làng Me.” – So sánh các lễ hội.
8. “Bỏ con bỏ cháu, Không ai bỏ hai mươi sáu chợ Yên, Bỏ tổ bỏ tiên, Không ai bỏ chợ Viềng mồng tám.” – Tầm quan trọng của các chợ phiên.
9. “Giàu nghèo cũng cứ chơi xuân, Thắp hương cầu phúc bước chân vui vầy, Thứ nhất thì hội Phủ Giầy, Vui thì vui vậy không tày Chùa Bi.” – So sánh các lễ hội.
10. “Mỗi năm vào dịp xuân sang, Em về Triều Khúc xem làng hội xuân. Múa cờ, múa trống, múa lân, Nhớ ai trong hội có lần gọi em…” – Nhớ về lễ hội quê hương.
11. “Mồng bốn là hội Kéo Co, Mồng năm hội Ó chẳng cho nhau về. Mồng sáu đi hội Bồ Đề, Mồng bảy trở về đi hội Đống Cao…” – Lịch trình các lễ hội.
12. “Mồng một chơi cửa, chơi nhà, Mồng hai chơi xóm, mồng ba chơi đình. Mồng bốn chơi chợ Quả linh, Mồng năm chợ Trình, mùng sáu non Côi. Qua ngày mồng bảy nghỉ ngơi, Bước sang mồng tám đi chơi chợ Viềng Chợ Viềng năm có một phiên, Cái nón em đội cũng tiền anh mua.” – Lịch trình vui chơi trong những ngày Tết.

Tổng Kết

Ca dao, tục ngữ về ngày Tết là những viên ngọc quý trong kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam. Chúng không chỉ phản ánh đời sống, phong tục tập quán mà còn chứa đựng những bài học sâu sắc về đạo lý, tình yêu quê hương và ước vọng về một năm mới tốt đẹp. Việc tìm hiểu và gìn giữ những câu ca dao, tục ngữ này là góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.