Vận động nội lực là một trong những yếu tố chính hình thành nên địa hình bề mặt Trái Đất. Trong đó, vận động theo phương thẳng đứng đóng vai trò quan trọng, tạo ra những biến đổi lớn trên quy mô khu vực và toàn cầu. Vậy, những biểu hiện nào là kết quả trực tiếp của vận động nội lực theo phương thẳng đứng?
Vận động nội lực theo phương thẳng đứng, hay còn gọi là vận động nâng lên và hạ xuống, diễn ra trên diện rộng và trong thời gian dài. Quá trình này làm thay đổi mối tương quan giữa lục địa và đại dương, tạo nên những cảnh quan đặc trưng.
Một trong những biểu hiện rõ ràng nhất của vận động nội lực theo phương thẳng đứng là sự hình thành các bậc thềm biển. Khi một vùng đất ven biển được nâng lên, các bờ biển cổ sẽ trở thành các bậc thềm nằm cao hơn mực nước biển hiện tại. Các bậc thềm biển này là bằng chứng về sự thay đổi mực nước biển tương đối so với đất liền, do vận động nâng lên của lục địa.
Ngoài ra, vận động nâng lên còn tạo điều kiện cho sự hình thành các dãy núi trẻ và cao nguyên. Quá trình nâng lên này thường đi kèm với các hoạt động uốn nếp và đứt gãy, tạo nên những cấu trúc địa chất phức tạp. Ngược lại, vận động hạ xuống có thể dẫn đến sự hình thành các bồn địa và đồng bằng thấp trũng.
Biển tiến và biển thoái cũng là những hệ quả quan trọng của vận động nội lực theo phương thẳng đứng. Khi lục địa bị hạ thấp, nước biển sẽ tràn vào nhấn chìm các vùng đất ven biển, gây ra hiện tượng biển tiến. Ngược lại, khi lục địa được nâng lên, nước biển rút ra, mở rộng diện tích đất liền, tạo ra hiện tượng biển thoái.
Tóm lại, vận động nội lực theo phương thẳng đứng có vai trò quyết định trong việc hình thành địa hình bề mặt Trái Đất. Các biểu hiện của nó rất đa dạng, từ sự hình thành các bậc thềm biển, dãy núi, cao nguyên cho đến hiện tượng biển tiến và biển thoái. Việc nghiên cứu vận động nội lực giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quá trình biến đổi địa chất và sự phát triển của cảnh quan tự nhiên.
