Vận động nội lực theo phương nằm ngang không trực tiếp làm lục địa nâng lên. Thay vào đó, nó tác động mạnh mẽ đến cấu trúc vỏ Trái Đất, tạo ra những biến đổi đa dạng và phức tạp.
Vận động theo phương nằm ngang gây ra hiện tượng nén ép ở một khu vực, đồng thời tách dãn ở khu vực khác. Điều này dẫn đến các hiện tượng uốn nếp và đứt gãy.
Các lớp đá bị xô ép và uốn thành nếp mà không bị phá vỡ tính liên tục. Vận động này còn tạo ra các hẻm vực và thung lũng. Sự dịch chuyển với biên độ lớn có thể làm một phần lớp đá trồi lên, phần khác bị sụt xuống, từ đó hình thành các địa lũy và địa hào.
Nội lực là gì?
Nội lực là lực sinh ra từ bên trong Trái Đất. Nguồn năng lượng này đến từ quá trình phân hủy các chất phóng xạ, sự sắp xếp vật chất theo trọng lực, và các phản ứng hóa học diễn ra bên trong hành tinh.
Tác động của nội lực đến địa hình
Nội lực tạo ra các vận động kiến tạo, làm biến dạng vỏ Trái Đất và tạo nên những thay đổi địa hình đáng kể.
Hiện tượng uốn nếp
Vận động nén ép làm các khu vực cấu tạo bằng đá mềm bị uốn nếp. Nếu cường độ nén ép lớn, các vùng núi uốn nếp sẽ hình thành, ví dụ như hệ thống núi Himalaya, Andes, và Cordillera.
Hiện tượng đứt gãy
Tại những khu vực cấu tạo bởi đá cứng, vận động kiến tạo có thể làm nứt vỡ các lớp đá, tạo thành các vết nứt hoặc đứt gãy kéo dài. Hai bên đứt gãy có thể nâng lên tạo thành dãy núi hoặc hạ thấp tạo thành thung lũng.
Các đứt gãy lớn tạo điều kiện hình thành nhiều thung lũng sông. Dọc theo đứt gãy có thể hình thành biển hoặc hồ tự nhiên, ví dụ như Biển Đỏ và các hồ ở khu vực phía đông lục địa Phi.
Hoạt động núi lửa
Hoạt động núi lửa có thể xảy ra trên lục địa và đại dương, làm thay đổi địa hình do sự phun trào và đông cứng của magma trên bề mặt Trái Đất. Trên lục địa, núi lửa tạo thành các ngọn núi độc lập hoặc tập hợp thành khối, dãy núi lửa.
Miệng núi lửa đã ngừng hoạt động thường tạo thành thung lũng hoặc hồ tự nhiên. Dọc theo các đứt gãy, hoạt động núi lửa có thể phun trào magma trên diện rộng, tạo thành những bề mặt địa hình rộng lớn như cao nguyên bazan ở Tây Nguyên, Việt Nam. Hoạt động núi lửa còn tạo nên các đảo và quần đảo ở nhiều vùng biển và đại dương trên thế giới.
