Phenol (C6H5OH) là một hợp chất hữu cơ có tính axit yếu. Vậy, Phenol Có Phản ứng Với Naoh Không? Câu trả lời là có, phenol phản ứng với NaOH (natri hydroxit) tạo thành natri phenolat (C6H5ONa) và nước (H2O). Phản ứng này thể hiện tính axit của phenol.
Phương Trình Phản Ứng Phenol và NaOH
Phương trình hóa học của phản ứng giữa phenol và NaOH được biểu diễn như sau:
C6H5OH + NaOH → C6H5ONa + H2O
Phản ứng này là phản ứng trung hòa, trong đó phenol đóng vai trò là axit và NaOH đóng vai trò là bazơ.
Giải Thích Phản Ứng
Phenol có nhóm hydroxyl (-OH) gắn trực tiếp vào vòng benzen. Vòng benzen hút electron làm tăng độ phân cực của liên kết O-H, khiến cho nguyên tử hydro dễ dàng bị tách ra hơn so với ancol thông thường. Do đó, phenol có tính axit và có thể phản ứng với các bazơ mạnh như NaOH.
Hiện Tượng Phản Ứng
Phenol ít tan trong nước lạnh, nhưng lại tan tốt trong dung dịch NaOH. Khi cho phenol vào dung dịch NaOH, phenol sẽ tan dần, tạo thành dung dịch trong suốt.
Ứng Dụng Phản Ứng
Phản ứng giữa phenol và NaOH được sử dụng trong nhiều ứng dụng, bao gồm:
- Sản xuất natri phenolat: Natri phenolat là một chất trung gian quan trọng trong sản xuất thuốc nhuộm, nhựa và các hợp chất hữu cơ khác.
- Tách phenol ra khỏi hỗn hợp: Do phenol phản ứng với NaOH tạo thành muối tan trong nước, phản ứng này có thể được sử dụng để tách phenol ra khỏi hỗn hợp các chất hữu cơ khác.
- Nhận biết phenol: Phản ứng với NaOH có thể được sử dụng như một phương pháp để nhận biết phenol.
Mở Rộng Về Tính Chất Hóa Học Của Phenol
Ngoài phản ứng với NaOH, phenol còn có nhiều tính chất hóa học quan trọng khác:
Phản ứng thế nguyên tử H của nhóm OH
- Tác dụng với kim loại kiềm: Phenol phản ứng với kim loại kiềm như natri (Na) tạo thành natri phenolat và khí hidro (H2):
2C6H5OH + 2Na → 2C6H5ONa + H2↑
- Tác dụng với bazơ: (như đã đề cập ở trên)
C6H5OH + NaOH → C6H5ONa + H2O
Phản ứng thế nguyên tử H của vòng benzen
Do ảnh hưởng của nhóm -OH, vòng benzen trong phân tử phenol hoạt động hơn so với benzen.
-
Phản ứng với dung dịch brom: Phenol phản ứng dễ dàng với dung dịch brom (Br2) tạo thành kết tủa trắng 2,4,6-tribromphenol:
-
Phản ứng với dung dịch HNO3: Phenol phản ứng với dung dịch HNO3 đặc tạo thành 2,4,6-trinitrophenol (axit picric), là một chất nổ mạnh.
Bài Tập Vận Dụng
Bài 1: Cho 9,4 gam phenol tác dụng hoàn toàn với dung dịch NaOH dư. Khối lượng muối thu được là bao nhiêu?
Giải:
Số mol phenol = 9,4 / 94 = 0,1 mol
C6H5OH + NaOH → C6H5ONa + H2O
0, 1 → 0,1 mol
Khối lượng muối (C6H5ONa) = 0,1 * 116 = 11,6 gam
Bài 2: Để trung hòa 100 ml dung dịch phenol cần 20 ml dung dịch NaOH 1M. Tính nồng độ mol của dung dịch phenol.
Giải:
Số mol NaOH = 0,02 * 1 = 0,02 mol
C6H5OH + NaOH → C6H5ONa + H2O
0,02 ← 0,02 mol
Nồng độ mol của dung dịch phenol = 0,02 / 0,1 = 0,2M
Bài 3: Phân biệt phenol và ancol benzylic bằng thuốc thử nào sau đây:
A. Na
B. NaOH
C. Dung dịch Br2
D. Quỳ tím
Giải:
Chọn C. Dung dịch Br2 tạo kết tủa trắng với phenol, còn ancol benzylic thì không.
Bài 4: Cho 0,54 gam một đồng đẳng của phenol phản ứng vừa đủ với 10ml NaOH 0,5M. Tìm công thức phân tử của phenol.
Giải:
Số mol NaOH = 0,01 * 0,5 = 0,005 mol
Gọi công thức của đồng đẳng phenol là ROH
ROH + NaOH -> RONa + H2O
0,005 <— 0,005
MR = 0,54/0,005 = 108 => R = 91. Vậy đó là C7H8O
Bài 5: Cho sơ đồ phản ứng sau: C6H5Cl →(NaOH, t°, p) X →(CO2, H2O) Y →(dd Br2) Z. Z là chất nào?
Giải:
- C6H5Cl + NaOH → C6H5ONa (X)
- C6H5ONa + CO2 + H2O → C6H5OH (Y)
- C6H5OH + Br2 → C6H2Br3OH (Z) (2,4,6-tribromphenol)
Kết Luận
Phenol có phản ứng với NaOH do tính axit yếu của nó. Phản ứng này tạo ra natri phenolat và nước. Hiểu rõ về phản ứng này và các tính chất hóa học khác của phenol giúp ích rất nhiều trong học tập và ứng dụng thực tế.
