Địa hình Việt Nam vô cùng đa dạng và phong phú, đặc biệt là khu vực miền núi. Hai vùng núi tiêu biểu là Đông Bắc và Tây Bắc sở hữu những đặc trưng riêng biệt, nhưng đồng thời cũng có những điểm tương đồng đáng chú ý. Vậy, điểm giống nhau chủ yếu của địa hình vùng núi Đông Bắc và vùng núi Tây Bắc là gì?
1. Cấu Trúc Địa Chất và Quá Trình Hình Thành:
Cả hai vùng đều trải qua lịch sử địa chất lâu dài và phức tạp. Quá trình vận động tạo núi, bóc mòn và bồi tụ diễn ra mạnh mẽ, tạo nên những dạng địa hình đa dạng.
Điểm chung về cấu trúc địa chất giữa Đông Bắc và Tây Bắc là sự hình thành do vận động tạo núi lâu đời, tạo ra nền móng địa chất phức tạp và nhiều đứt gãy, thuận lợi cho việc hình thành các mỏ khoáng sản. Hình ảnh trên minh họa địa hình đồi núi phức tạp, đặc trưng cho cả hai khu vực.
2. Hướng Địa Hình:
Hướng địa hình là một trong những điểm giống nhau chủ yếu của địa hình vùng núi Đông Bắc và vùng núi Tây Bắc là. Cả hai vùng đều có hướng núi chính là hướng Tây Bắc – Đông Nam.
- Vùng núi Đông Bắc: Các dãy núi như cánh cung Sông Gâm, Ngân Sơn, Bắc Sơn, Đông Triều đều có hướng vòng cung mở rộng về phía Bắc và Đông Bắc.
- Vùng núi Tây Bắc: Dãy Hoàng Liên Sơn chạy theo hướng Tây Bắc – Đông Nam, là dãy núi cao và đồ sộ nhất Việt Nam.
3. Địa Hình Đồi Núi Chiếm Ưu Thế:
Đây là đặc điểm nổi bật và dễ nhận thấy nhất. Cả hai vùng đều là những khu vực đồi núi rộng lớn, chiếm phần lớn diện tích.
- Độ cao: Địa hình cao, chia cắt mạnh, độ dốc lớn là đặc điểm chung. Tuy nhiên, Tây Bắc có địa hình cao hơn và hiểm trở hơn so với Đông Bắc.
- Sự phân cắt: Mật độ sông ngòi lớn, tạo nên sự phân cắt mạnh mẽ địa hình, hình thành nhiều thung lũng sâu và hẹp.
Sự phân cắt mạnh mẽ của địa hình do mạng lưới sông ngòi dày đặc thể hiện rõ nét ở cả Đông Bắc và Tây Bắc. Hình ảnh trên minh họa ruộng bậc thang, một hệ quả của địa hình dốc và sự cần thiết phải thích nghi với điều kiện tự nhiên.
4. Ảnh Hưởng của Khí Hậu:
Khí hậu có ảnh hưởng lớn đến quá trình hình thành và biến đổi địa hình ở cả hai vùng.
- Xói mòn: Mưa lớn, tập trung theo mùa, gây ra xói mòn mạnh mẽ, làm thay đổi địa hình.
- Sạt lở: Địa hình dốc kết hợp với mưa lớn là nguyên nhân gây ra sạt lở đất, ảnh hưởng đến đời sống và sản xuất của người dân.
- Địa mạo Karst: Sự hòa tan của đá vôi bởi nước mưa tạo nên các hang động, suối ngầm, địa hình karst độc đáo ở một số khu vực.
5. Khoáng Sản:
Cả hai vùng đều giàu tài nguyên khoáng sản, liên quan mật thiết đến cấu trúc địa chất và quá trình hình thành địa hình.
- Than: Đông Bắc nổi tiếng với trữ lượng than lớn ở Quảng Ninh.
- Kim loại: Tây Bắc có tiềm năng về các khoáng sản kim loại như đồng, chì, kẽm.
Khai thác khoáng sản, đặc biệt là than ở Đông Bắc, là một hoạt động kinh tế quan trọng, gắn liền với địa hình và cấu trúc địa chất của khu vực. Sự hiện diện của các mỏ khoáng sản là một điểm giống nhau chủ yếu của địa hình vùng núi Đông Bắc và vùng núi Tây Bắc là, mặc dù thành phần và trữ lượng có thể khác nhau.
Như vậy, mặc dù có những đặc điểm riêng, vùng núi Đông Bắc và Tây Bắc vẫn có những điểm tương đồng đáng kể về cấu trúc địa chất, hướng địa hình, địa hình đồi núi, ảnh hưởng của khí hậu và tiềm năng khoáng sản. Việc hiểu rõ những điểm giống nhau chủ yếu của địa hình vùng núi Đông Bắc và vùng núi Tây Bắc là rất quan trọng để có cái nhìn tổng quan về tự nhiên Việt Nam và có những định hướng phát triển kinh tế – xã hội phù hợp.
