“Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long là một truyện ngắn đặc sắc, khắc họa vẻ đẹp của những con người lao động âm thầm, lặng lẽ cống hiến cho đất nước. Để truyền tải được nội dung sâu sắc và lay động lòng người như vậy, tác giả đã sử dụng một số phương thức biểu đạt nghệ thuật độc đáo.
I. Phương Thức Biểu Đạt Chính: Tự Sự
Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong “Lặng lẽ Sa Pa” là tự sự. Tác giả kể lại câu chuyện về cuộc gặp gỡ tình cờ giữa ông họa sĩ già, cô kỹ sư trẻ với anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn.
Câu chuyện được kể theo trình tự thời gian, từ khi xe của bác lái xe dừng chân ở Sa Pa, đến cuộc gặp gỡ và trò chuyện ngắn ngủi giữa các nhân vật, và cuối cùng là khoảnh khắc chia tay đầy xúc động. Chính lối kể chuyện tự nhiên, chân thực đã giúp người đọc hình dung rõ nét về khung cảnh Sa Pa và chân dung của những con người nơi đây.
II. Sự Kết Hợp Hài Hòa Giữa Các Phương Thức Biểu Đạt Khác
Bên cạnh tự sự, Nguyễn Thành Long còn khéo léo kết hợp các phương thức biểu đạt khác như miêu tả, biểu cảm và nghị luận để tăng tính biểu cảm và chiều sâu cho tác phẩm.
1. Miêu Tả:
Tác giả sử dụng nhiều chi tiết miêu tả cảnh thiên nhiên Sa Pa hùng vĩ, thơ mộng, góp phần tạo nên không gian nghệ thuật đặc sắc cho truyện ngắn.
Miêu tả chi tiết phong cảnh Sapa giúp người đọc cảm nhận rõ hơn không gian sống và làm việc của nhân vật chính.
- Miêu tả ngoại hình nhân vật: Các chi tiết miêu tả ngoại hình của anh thanh niên (tầm vóc bé nhỏ, nét mặt rạng rỡ) giúp người đọc hình dung rõ hơn về nhân vật và phần nào đoán được tính cách của anh.
2. Biểu Cảm:
- Diễn tả cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật: Tác giả đi sâu vào thế giới nội tâm của các nhân vật, đặc biệt là ông họa sĩ và cô kỹ sư, để diễn tả những cảm xúc, suy nghĩ của họ về cuộc sống, về con người và về nghệ thuật. Điều này giúp người đọc hiểu rõ hơn về giá trị nhân văn mà tác phẩm muốn truyền tải.
3. Nghị Luận:
- Những suy ngẫm về ý nghĩa cuộc sống: Truyện ngắn chứa đựng những suy ngẫm sâu sắc về ý nghĩa của cuộc sống, về giá trị của lao động và về vẻ đẹp của những con người sống hết mình vì lý tưởng. Những suy ngẫm này được thể hiện qua lời thoại của nhân vật hoặc qua lời bình của người kể chuyện.
III. Vai Trò Của Từng Phương Thức Biểu Đạt
- Tự sự: Giúp tái hiện lại câu chuyện một cách chân thực, sinh động.
- Miêu tả: Góp phần tạo nên không gian nghệ thuật đặc sắc và khắc họa rõ nét chân dung nhân vật.
- Biểu cảm: Giúp diễn tả những cảm xúc, suy nghĩ sâu sắc của nhân vật, làm tăng tính biểu cảm cho tác phẩm.
- Nghị luận: Giúp người đọc suy ngẫm về những vấn đề triết lý, nhân sinh sâu sắc.
IV. Kết Luận
Sự kết hợp hài hòa giữa các phương thức biểu đạt đã tạo nên thành công cho “Lặng lẽ Sa Pa”, giúp tác phẩm trở thành một truyện ngắn giàu giá trị nghệ thuật và nhân văn. Việc phân tích kỹ lưỡng các phương thức biểu đạt được sử dụng trong tác phẩm giúp người đọc hiểu sâu sắc hơn về nội dung và ý nghĩa mà tác giả muốn truyền tải. Qua đó, thêm trân trọng và cảm phục những con người lao động thầm lặng, những người đã góp phần làm đẹp cho cuộc đời.
