Thạch quyển, một khái niệm quan trọng trong địa chất học, là lớp vỏ cứng ngoài cùng của Trái Đất. Vậy, thạch quyển được hợp thành bởi lớp vỏ Trái Đất và thành phần nào nữa? Câu trả lời chính xác là phần trên của lớp Manti. Để hiểu rõ hơn về cấu trúc, đặc điểm và vai trò của thạch quyển, chúng ta hãy cùng đi sâu vào khám phá.
Thạch quyển bao gồm lớp vỏ Trái Đất (bao gồm cả vỏ lục địa và vỏ đại dương) và phần trên cùng của lớp Manti. Sự kết hợp này tạo nên một lớp vỏ ngoài cùng cứng và rắn chắc, có vai trò quan trọng trong việc hình thành địa hình và các quá trình địa chất trên bề mặt Trái Đất.
Cấu tạo thạch quyển với lớp vỏ Trái Đất và phần trên của lớp Manti
Thạch quyển không phải là một khối liền mạch mà được chia thành nhiều mảng kiến tạo. Các mảng này “trôi” trên lớp Manti mềm dẻo hơn bên dưới, và sự tương tác giữa các mảng kiến tạo là nguyên nhân gây ra động đất, núi lửa và các hiện tượng địa chất khác. Phần trên cùng của thạch quyển còn tương tác hóa học với khí quyển, thủy quyển và sinh quyển thông qua quá trình hình thành đất, tạo ra một lớp gọi là tầng sinh quyển, nơi sự sống tồn tại và phát triển.
Độ Dày và Thành Phần của Thạch Quyền
Thạch quyển có độ dày không đồng đều. Ở các đại dương, thạch quyển thường mỏng hơn so với ở các lục địa. Thành phần chủ yếu của thạch quyển là các loại đá ở thể rắn, bao gồm cả đá macma, đá trầm tích và đá biến chất.
- Vỏ lục địa: Dày hơn (khoảng 30-70km), thành phần chủ yếu là granite.
- Vỏ đại dương: Mỏng hơn (khoảng 5-10km), thành phần chủ yếu là bazan.
Phân Biệt Thạch Quyền với Các Lớp Khác của Trái Đất
Để hiểu rõ hơn về thạch quyển, chúng ta cần phân biệt nó với các lớp khác của Trái Đất:
- Lớp Manti: Nằm dưới thạch quyển, dày khoảng 2900km, chiếm phần lớn thể tích Trái Đất.
- Nhân ngoài: Ở trạng thái lỏng, chủ yếu là sắt và niken.
- Nhân trong: Ở trạng thái rắn, cũng chủ yếu là sắt và niken.
Nội Lực và Tác Động Đến Thạch Quyền
Nội lực là lực sinh ra bên trong Trái Đất và có tác động lớn đến thạch quyển. Các nguồn năng lượng chính của nội lực bao gồm:
- Quá trình phân hủy các chất phóng xạ.
- Sự sắp xếp vật chất theo trọng lực.
- Các phản ứng hóa học xảy ra bên trong Trái Đất.
Nội lực gây ra các hiện tượng như:
- Động đất: Xảy ra do sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo.
- Núi lửa: Do magma phun trào từ lòng đất lên bề mặt.
- Sự tạo núi: Do sự va chạm và dồn ép của các mảng kiến tạo.
Kết Luận
Như vậy, thạch quyển được hợp thành bởi lớp vỏ Trái Đất và phần trên của lớp Manti, tạo thành lớp vỏ cứng ngoài cùng của Trái Đất. Hiểu rõ về cấu trúc và đặc điểm của thạch quyển giúp chúng ta nắm bắt được các quá trình địa chất quan trọng đang diễn ra trên hành tinh của chúng ta.
