“Nắng mới” của Lưu Trọng Lư là một thi phẩm đặc sắc, gợi lên trong lòng người đọc những cảm xúc bâng khuâng, xao xuyến về hình ảnh người mẹ và những kỷ niệm ấu thơ. Để đọc hiểu bài “Nắng Mới” một cách sâu sắc, chúng ta cần đi sâu vào phân tích ngôn ngữ, hình ảnh và cảm xúc mà tác giả gửi gắm.
Mở đầu bài thơ là những dòng thơ đầy xao xuyến:
Mỗi lần nắng mới hắt bên song,
Xao xác, gà trưa gáy não nùng,
Lòng rượi buồn theo thời dĩ vãng,
Chập chờn sống lại những ngày không.
Ánh nắng mới không mang đến niềm vui mà lại khơi gợi nỗi buồn man mác. Tiếng gà trưa “não nùng” càng tô đậm thêm sự cô đơn, trống vắng trong lòng nhà thơ.
Nắng mới hắt bên song cửa sổ, khung cảnh gợi lên nỗi buồn man mác về quá khứ đã qua.
Tiếp theo, nhà thơ hồi tưởng về những ngày tháng còn mẹ:
Tôi nhớ mẹ tôi, thuở thiếu thời,
Lúc người còn sống, tôi lên mười;
Mỗi lần nắng mới reo ngoài nội,
Áo đỏ người đưa trước giậu phơi.
Hình ảnh người mẹ hiện lên thật đẹp, ấm áp và tràn đầy sức sống. “Nắng mới reo ngoài nội” gợi tả một không gian tươi sáng, rộn rã tiếng cười.
Hình ảnh người mẹ trong tà áo đỏ đang phơi áo trước giậu, một ký ức tươi đẹp và sống động hiện về trong nắng mới.
Khổ thơ cuối cùng khắc họa rõ nét hơn vẻ đẹp của người mẹ:
Hình dáng mẹ tôi chửa xóa mờ
Hãy còn mường tượng lúc vào ra:
Nét cười đen nhánh sau tay áo
Trong ánh trưa hè trước giậu thưa.
Dù thời gian đã trôi qua, hình ảnh người mẹ vẫn in đậm trong tâm trí nhà thơ. “Nét cười đen nhánh sau tay áo” là một chi tiết đặc sắc, gợi lên vẻ đẹp duyên dáng, kín đáo của người phụ nữ Việt Nam xưa.
“Nét cười đen nhánh sau tay áo”, một chi tiết gợi cảm, khắc họa vẻ đẹp kín đáo và duyên dáng của người mẹ.
Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là nỗi nhớ da diết, niềm thương yêu sâu sắc của nhà thơ đối với người mẹ đã khuất. Qua những hình ảnh bình dị, gần gũi, tác giả đã tái hiện lại một phần ký ức tuổi thơ tươi đẹp, đồng thời thể hiện sự trân trọng những giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc.
Để đọc hiểu bài “Nắng Mới” một cách trọn vẹn, chúng ta cần chú ý đến sự tương phản giữa hai hình ảnh “nắng mới hắt bên song” và “nắng mới reo ngoài nội”. Nếu như “nắng mới hắt bên song” gợi lên sự cô đơn, buồn bã, thì “nắng mới reo ngoài nội” lại mang đến cảm giác ấm áp, vui tươi. Sự tương phản này càng làm nổi bật nỗi nhớ thương da diết của nhà thơ đối với người mẹ và những ngày tháng hạnh phúc đã qua.
Phép nhân hóa “nắng mới reo” không chỉ làm cho câu thơ trở nên sinh động, hấp dẫn mà còn thể hiện niềm vui, sự hân hoan của nhà thơ khi hồi tưởng về những kỷ niệm đẹp. Đồng thời, nó cũng cho thấy sự gắn bó sâu sắc giữa con người và thiên nhiên.
Như vậy, “Nắng mới” là một bài thơ giàu cảm xúc, mang đậm dấu ấn cá nhân của Lưu Trọng Lư. Qua những hình ảnh quen thuộc, giản dị, tác giả đã gửi gắm những tình cảm sâu sắc về gia đình, về quê hương và về những giá trị văn hóa truyền thống. Việc đọc hiểu bài “Nắng Mới” giúp chúng ta thêm trân trọng những khoảnh khắc bình dị trong cuộc sống và thêm yêu mến vẻ đẹp của tiếng Việt.
