Bài hát Thuyền và biển của nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu, phổ thơ Xuân Quỳnh, là một trong những ca khúc đi cùng năm tháng, chạm đến trái tim của nhiều thế hệ yêu nhạc Việt. Không chỉ là một bài hát, Thuyền và biển là một câu chuyện tình yêu đẹp, lãng mạn và đầy trắc ẩn.
Thuyền và biển ra đời vào những năm 1980, nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu đã chọn mười hai câu thơ cuối của bài thơ Xuân Quỳnh để phổ nhạc. Ông từng chia sẻ rằng đoạn thơ này chứa đựng cao trào và ý nghĩa chính của tác phẩm, đồng thời phù hợp với một ca khúc trữ tình.
Thuyền và biển không chỉ là bài hát về sự chia ly mà còn là tiếng lòng của những người đang yêu. Biển rộng lớn, bao la tượng trưng cho sự chờ đợi, còn thuyền tượng trưng cho sự tìm kiếm và khám phá. Sự gắn bó giữa thuyền và biển là biểu tượng cho tình yêu vĩnh cửu, vượt qua mọi khó khăn, thử thách.
“Chỉ có thuyền mới hiểu
Biển mênh mông nhường nào
Chỉ có biển mới biết
Thuyền đi đâu về đâu…”
Hai động từ “hiểu” và “biết” thể hiện sự đồng điệu, thấu hiểu sâu sắc giữa hai tâm hồn. Trong tình yêu, chỉ cần một ánh mắt, một cử chỉ cũng đủ để hiểu được lòng nhau. Những câu hát này được cất lên với âm điệu trầm lắng, như một lời tự sự chân thành, khẳng định tình yêu thủy chung giữa thuyền và biển.
“Những ngày không gặp nhau
Biển bạc đầu thương nhớ
Những ngày không gặp nhau
Lòng thuyền đau – rạn vỡ…”
Điệp khúc “Những ngày không gặp nhau” được lặp lại, giai điệu da diết, khắc họa sự chờ đợi, nỗi nhớ nhung da diết của biển. Hình ảnh “biển bạc đầu” gợi sự tàn phai của thời gian, sự trường tồn của nỗi nhớ. Trong khi đó, nỗi đau của thuyền không thể hiện ra bên ngoài nhưng lại “rạn vỡ” từ bên trong, một nỗi đau âm ỉ, day dứt.
Thuyền và biển có cách thể hiện tình yêu khác nhau. Biển thể hiện nỗi buồn bằng sự rộng lớn, bao la, còn thuyền giấu kín nỗi đau trong lòng. Dù cách biểu hiện khác nhau, nhưng tựu chung lại, đó là tình yêu chân thành, sâu sắc.
“…Nếu từ giã thuyền rồi
Biển chỉ còn sóng gió…”
Câu hát này mang ý nghĩa sâu xa, biển chỉ yên bình khi có thuyền. Cũng như cuộc sống, tình yêu là yếu tố quan trọng, giúp con người vượt qua những khó khăn, sóng gió.
“… Nếu phải cách xa em
Anh chỉ còn bão tố
Nếu phải cách xa em
Anh chỉ còn bão tố…”
Sự chuyển đổi từ hình ảnh thuyền và biển sang “anh” và “em” tạo nên sự đồng điệu giữa thiên nhiên và con người. Khi thuyền rời xa biển, biển chỉ còn sóng gió; khi anh rời xa em, anh chỉ còn bão tố. Câu hát này được lặp lại hai lần, như một lời thề nguyền về tình yêu vĩnh cửu. Giai điệu trầm hùng, vang vọng mãi trong lòng người nghe.
Thuyền và biển lời bài hát không chỉ là một bản tình ca, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật vượt thời gian, là biểu tượng cho tình yêu vĩnh cửu. Dù nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu đã ra đi, nhưng những giai điệu của ông vẫn sống mãi trong lòng người yêu nhạc Việt Nam.
