“Lời ru của mẹ” của Xuân Quỳnh không chỉ là một bài thơ, mà còn là một khúc ca du dương về tình mẫu tử thiêng liêng, một chủ đề muôn thuở nhưng luôn mới mẻ trong văn học Việt Nam. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích bài thơ, khám phá những tầng ý nghĩa sâu sắc mà tác giả gửi gắm.
Có tình yêu nào sánh bằng tình mẹ? Xuân Quỳnh đã khéo léo thể hiện điều đó qua những vần thơ giản dị nhưng đầy cảm xúc.
Lời ru không chỉ là âm thanh, mà là sự kết nối tâm hồn giữa mẹ và con.
“Lời ru ẩn nơi nào
Giữa mênh mang trời đất
Khi con vừa ra đời
Lời ru về mẹ hát”
Xuân Quỳnh đã mở đầu bài thơ bằng một câu hỏi tu từ đầy gợi mở. “Lời ru ẩn nơi nào?” gợi lên sự tò mò, đồng thời khẳng định sự bao la, vô tận của tình mẹ. Lời ru không chỉ là âm thanh, mà là một phần của vũ trụ, luôn hiện hữu và sẵn sàng chào đón đứa con bé bỏng. Khi con “vừa ra đời,” lời ru “về mẹ hát,” như một sự gắn kết kỳ diệu, một mối dây liên hệ không thể tách rời.
Những câu thơ tiếp theo, tác giả khắc họa hình ảnh lời ru gắn bó mật thiết với cuộc sống của con.
“Lúc con nằm ấm áp
Lời ru là tấm chăn
Trong giấc ngủ êm đềm
Lời ru thành giấc mộng”
Lời ru trở thành “tấm chăn” ủ ấm, “giấc mộng” êm đềm, là sự chở che, bảo bọc của mẹ dành cho con. Nó không chỉ là âm thanh ru ngủ, mà là sự hiện diện của tình yêu thương, là mong muốn con có một cuộc sống bình yên, hạnh phúc.
Lời ru không chỉ bên con trong giấc ngủ, mà còn đồng hành cùng con trên mọi nẻo đường.
“Khi con vừa tỉnh giấc
Thì lời ru đi chơi
Lời ru xuống ruộng khoai
Ra bờ ao rau muống”
Lời ru “đi chơi,” “xuống ruộng khoai,” “ra bờ ao rau muống” thể hiện sự gắn bó của mẹ với cuộc sống lao động, với những điều bình dị, thân thương. Lời ru không chỉ là của riêng con, mà còn là của quê hương, đất nước, là những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp mà mẹ muốn truyền lại cho con.
Khi con lớn lên, lời ru vẫn luôn bên cạnh, dõi theo và bảo vệ con.
“Mai rồi con lớn khôn
Trên đường xa nắng gắt
Lời ru là bóng mát
Lúc con lên núi thẳm
Lời ru cũng gập ghềnh
Khi con ra biển rộng
Lời ru thành mênh mông”
Lời ru trở thành “bóng mát” che chở, là “gập ghềnh” đồng hành, là “mênh mông” rộng lớn. Nó không chỉ là âm thanh, mà là sức mạnh tinh thần, là niềm tin yêu, là điểm tựa vững chắc giúp con vượt qua mọi khó khăn, thử thách.
Xuân Quỳnh đã sử dụng những hình ảnh so sánh, ẩn dụ độc đáo để thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt.
Bài thơ “Lời ru của mẹ” không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là một thông điệp về tình yêu thương, về những giá trị gia đình thiêng liêng. Nó nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của lời ru, của sự quan tâm, chăm sóc của mẹ đối với con cái.
Có thể nói, “Lời ru của mẹ” là một khúc ca bất hủ về tình mẫu tử, một tác phẩm đi vào lòng người và sống mãi với thời gian. Phân tích bài thơ này, chúng ta không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp của ngôn từ, mà còn thấu hiểu được những giá trị nhân văn sâu sắc mà tác giả gửi gắm.
“Lời ru của mẹ” xứng đáng là một trong những bài thơ hay nhất viết về mẹ trong nền văn học Việt Nam. Nó không chỉ là một lời ru, mà là cả một thế giới tình cảm, một nguồn sức mạnh tinh thần vô tận mà mẹ dành cho con.
