Tuổi trẻ là một khoảnh khắc quý giá, là thời gian mà ai cũng muốn níu giữ. Nhưng thời gian thì vô tình, trôi đi không bao giờ trở lại. Xuân Diệu, bằng ngòi bút tài hoa và trái tim nhạy cảm, đã diễn tả sâu sắc nỗi niềm ấy trong bài thơ “Vội Vàng”, một tác phẩm tiêu biểu cho phong trào Thơ Mới Việt Nam, đặc biệt là những suy tư về “Phan Tich Voi Vang” trong cuộc đời.
“Vội vàng” không chỉ là một bài thơ trữ tình mà còn là một tuyên ngôn về lẽ sống, một lời giục giã hãy sống hết mình, tận hưởng từng khoảnh khắc tươi đẹp của cuộc đời.
Mở đầu bài thơ là những ước muốn táo bạo, thể hiện khát vọng mãnh liệt của cái tôi cá nhân muốn chế ngự thiên nhiên, níu giữ thời gian:
“Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất,
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.”
Điệp ngữ “Tôi muốn” được lặp lại hai lần, nhấn mạnh khát khao mãnh liệt đến phi lý của nhà thơ. Nắng và gió là những yếu tố tự nhiên, không ai có thể can thiệp, nhưng Xuân Diệu lại muốn “tắt nắng”, “buộc gió” để giữ gìn màu sắc và hương thơm của cuộc sống. Đây là một ước muốn lãng mạn, thể hiện tình yêu tha thiết với cuộc đời và nỗi sợ hãi trước sự tàn phai của thời gian.
Tiếp theo là bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, tràn đầy sức sống, được cảm nhận bằng tất cả các giác quan:
“Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần…”
Điệp ngữ “Này đây” được lặp lại nhiều lần, tạo nên một âm hưởng vui tươi, rộn rã, thể hiện niềm hân hoan, say mê của nhà thơ trước vẻ đẹp của cuộc sống. Ông cảm nhận được hương vị ngọt ngào của “tuần tháng mật”, màu xanh tươi mát của “đồng nội”, âm thanh tình tứ của “khúc tình si”, và ánh sáng lung linh của “hàng mi”. Đặc biệt, hình ảnh so sánh “Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần” thể hiện sự cảm nhận tinh tế và táo bạo của Xuân Diệu. Ông không chỉ miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn cảm nhận được hương vị của nó, gợi lên một cảm giác ngọt ngào, quyến rũ, đầy sức sống.
Sự so sánh độc đáo “Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần” thể hiện sự sáng tạo và mới mẻ trong cách cảm nhận của Xuân Diệu, khi ông lấy vẻ đẹp của con người làm chuẩn mực cho vẻ đẹp của thiên nhiên. Điều này thể hiện quan niệm nhân sinh mới mẻ, đề cao vai trò của con người trong vũ trụ.
Tuy nhiên, niềm vui sướng, say mê của Xuân Diệu không kéo dài lâu. Ông chợt nhận ra sự hữu hạn của cuộc đời và sự trôi chảy của thời gian:
“Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già
..Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!
Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời”.
Những câu thơ này thể hiện sự trăn trở, suy tư của Xuân Diệu về quy luật thời gian. Ông nhận ra rằng, thời gian trôi đi không bao giờ trở lại, tuổi trẻ qua đi không bao giờ thắm lại. Điều này khiến ông cảm thấy tiếc nuối, bâng khuâng trước sự hữu hạn của cuộc đời. Trong khi đó, thiên nhiên thì vĩnh cửu, tuần hoàn, nhưng con người thì chỉ tồn tại một lần duy nhất.
Nỗi tiếc nuối ấy được thể hiện qua những hình ảnh đầy cảm xúc:
“Mùi tháng, năm đều rớm vị chia phôi
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt…”
Xuân Diệu cảm nhận được sự chia ly, mất mát trong từng khoảnh khắc của cuộc sống. Thời gian trôi đi mang theo những kỷ niệm, những yêu thương, khiến ông cảm thấy hụt hẫng, cô đơn.
Ý thức được sự hữu hạn của cuộc đời và sự trôi chảy của thời gian, Xuân Diệu càng khao khát sống mãnh liệt, tận hưởng từng khoảnh khắc tươi đẹp:
“Mau đi thôi! mùa chưa ngả chiều hôm
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng
Cho chếnh choáng mùi thơm cho đã đầy ánh sáng
Cho no nê thanh sắc của thời tươi
Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào người”
Điệp ngữ “Ta muốn” được lặp lại nhiều lần, thể hiện khát khao mãnh liệt, cháy bỏng của nhà thơ. Ông muốn “ôm”, “riết”, “say”, “thâu” tất cả những gì tươi đẹp nhất của cuộc sống: sự sống, mây gió, tình yêu, non nước, cây cỏ. Ông muốn tận hưởng đến “chếnh choáng”, “đã đầy”, “no nê” tất cả hương sắc của cuộc đời. Đặc biệt, câu thơ cuối cùng “Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào người” thể hiện một khát khao chiếm đoạt, hòa nhập trọn vẹn vào cuộc sống, thể hiện sự cuồng nhiệt, đam mê của Xuân Diệu.
Hành động “cắn” thể hiện sự chiếm đoạt, tận hưởng triệt để vẻ đẹp của tuổi trẻ, của mùa xuân. Nó cũng thể hiện sự táo bạo, mãnh liệt trong tình yêu cuộc sống của Xuân Diệu.
Quan niệm sống “vội vàng” của Xuân Diệu không phải là sống gấp gáp, hời hợt mà là sống hết mình, trân trọng từng khoảnh khắc, biết yêu thương và tận hưởng những vẻ đẹp của cuộc đời. “Phan tich voi vang” ở đây không phải là sự hối hả vô nghĩa mà là sự tập trung cao độ vào những điều quan trọng, ý nghĩa trong cuộc sống.
Tóm lại, bài thơ “Vội Vàng” của Xuân Diệu là một tác phẩm xuất sắc, thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa cảm xúc và lý trí, giữa cái tôi cá nhân và cái chung của cuộc đời. Bài thơ không chỉ ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên, của tình yêu, của tuổi trẻ mà còn thể hiện một triết lý sống sâu sắc: hãy sống hết mình, trân trọng từng khoảnh khắc, biết yêu thương và tận hưởng những vẻ đẹp của cuộc đời. “Phan tich voi vang” từ góc độ này trở thành một lời khuyên ý nghĩa, một động lực để mỗi người sống một cuộc đời trọn vẹn và ý nghĩa hơn.
