“Người lên ngựa kẻ chia bào, rừng phong thu đã nhuốm màu quan san” – câu thơ gợi lên một bức tranh chia ly đầy xúc động, một khoảnh khắc khắc sâu vào tâm khảm người đọc. Cảnh tiễn biệt không chỉ là sự kiện cá nhân mà còn mang ý nghĩa biểu tượng cho những cuộc chia ly trong lịch sử, trong cuộc đời mỗi con người. Màu quan san nhuốm đỏ rừng phong càng tô đậm thêm nỗi buồn ly biệt, sự xa cách không thể tránh khỏi.
Những vần thơ tiếp theo càng làm rõ hơn tâm trạng của người ở lại và người ra đi. “Dặm hồng bụi cuốn chinh an” gợi lên hình ảnh con đường dài phía trước, đầy gian nan và thử thách. Bụi cuốn theo bước chân người đi xa, mang theo cả những kỷ niệm và hy vọng. “Trông người đã khuất mấy ngàn dâu xanh” là một hình ảnh ước lệ, thời gian trôi đi nhanh chóng, sự chờ đợi mỏi mòn và nỗi nhớ nhung da diết. “Mấy ngàn dâu xanh” không chỉ là thời gian mà còn là biểu tượng cho sự thay đổi, cho những biến động trong cuộc đời.
“Người về chiếc bóng năm canh, kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi.” Sự cô đơn hiện hữu trong cả không gian và thời gian. Người ở lại đối diện với bóng đêm cô tịch, năm canh dài đằng đẵng. Người ra đi đơn độc trên con đường dài vô tận, không biết khi nào mới có ngày trở lại. Khoảng cách địa lý và khoảng cách lòng người ngày càng xa xăm.
“Vầng trăng ai xẻ làm đôi, nửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường.” Hình ảnh vầng trăng chia đôi là một ẩn dụ sâu sắc cho sự chia cắt, ly biệt. Trăng vốn là biểu tượng của sự đoàn viên, của tình yêu đôi lứa, nhưng nay lại bị xẻ làm đôi, tượng trưng cho sự chia lìa không trọn vẹn. Nửa vầng trăng in trên gối chiếc của người ở lại, nửa vầng trăng soi bước chân người ra đi trên dặm trường. Dù ở đâu, trăng vẫn là chứng nhân cho nỗi nhớ, cho tình yêu thương và sự chờ đợi.
Đoạn thơ không chỉ là một bức tranh phong cảnh hữu tình mà còn là một bức tranh tâm cảnh đầy xúc động. Nguyễn Du đã sử dụng ngôn ngữ thơ tinh tế, giàu hình ảnh và biểu cảm để diễn tả sâu sắc nỗi buồn ly biệt, sự cô đơn và nhớ nhung của con người trong hoàn cảnh chia ly. Câu thơ “Người Lên Ngựa Kẻ Chia Bào Rừng Phong Thu đã Nhuốm Màu Quan San” trở thành một biểu tượng vĩnh cửu cho những cuộc chia ly, những nỗi buồn không thể nào nguôi ngoai.
