Tây Á, hay còn gọi là Tây Nam Á, là một khu vực địa lý rộng lớn bao gồm nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trải dài từ vùng núi Caucasus đến bán đảo Ả Rập và các sơn nguyên Tiểu Á, Armenia, Iran. Vị trí địa lý của khu vực này đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các đặc điểm khí hậu, kinh tế và chính trị độc đáo, đặc biệt là do ảnh hưởng của gió mậu dịch.
Tây Nam Á nằm giữa hai lục địa lớn là Á-Âu và Châu Phi, trên các vĩ độ nhiệt đới. Vị trí này khiến khu vực quanh năm chịu ảnh hưởng của gió mậu dịch và khối khí nhiệt đới lục địa, tạo nên một môi trường khí hậu đặc trưng.
Khí hậu ở Tây Á nói chung là khô và nóng gay gắt. Sự ảnh hưởng của gió mậu dịch khiến cho lượng mưa trong khu vực này rất thấp, dẫn đến tình trạng khô hạn kéo dài. Vai trò của các biển xung quanh như Biển Đen, Địa Trung Hải, Biển Đỏ và vịnh Ba Tư hầu như không đáng kể trong việc điều hòa khí hậu do chúng là những biển nhỏ và nằm sâu trong lục địa. Đại bộ phận Tây Nam Á có cảnh quan khô hạn tương tự như Trung Á và Nội Á.
Các quốc gia và vùng lãnh thổ thuộc Tây Á bao gồm: Armenia, Azerbaijan, Bahrain, Síp, Gruzia, Iran, Iraq, Israel, Jordan, Kuwait, Liban, Oman, Palestine (dải Gaza và Bờ Tây), Qatar, Ả Rập Saudi, Syria, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Yemen, và một phần của Ai Cập (bán đảo Sinai) và Thổ Nhĩ Kỳ (Tiểu Á hay Anatolia). Các tiểu vùng của Tây Nam Á bao gồm Anatolia, Arabia, Ngoại Kavkaz, Levant, và Mesopotamia.
Với diện tích khoảng 7 triệu km2, Tây Nam Á có vị trí chiến lược quan trọng. Khu vực này tiếp giáp với vịnh Ba Tư, biển Ả Rập, biển Đỏ, biển Đen, biển Địa Trung Hải, biển Caspi, án ngữ kênh đào Suez và tiếp giáp với khu vực Trung Á, Nam Á, Châu Phi. Vị trí này biến Tây Nam Á thành một ngã ba giữa ba châu lục Á-Phi-Âu, tạo điều kiện thuận lợi cho giao lưu buôn bán với các nước.
Mặc dù dân số trong vùng không đông (khoảng 286 triệu người) và phần lớn là người Ả Rập theo đạo Hồi, nhưng nhờ trữ lượng dầu mỏ lớn, GDP/người của một số nước khá cao. Tây Á là một khu vực có nền văn minh lâu đời, còn lưu lại nhiều kiến trúc cổ có giá trị văn hóa và lịch sử, như thánh địa Mecca, vườn treo Babylon, các nhà thờ Hồi giáo và các thành phố cổ kính.
Vùng Tây Á (hay Trung và Cận Đông theo góc nhìn châu Âu) là nơi xuất hiện rất sớm nhiều quốc gia có nền văn minh nổi tiếng như Lưỡng Hà, Babylon, Assyria, Phoenicia, Palestine. Văn minh Tây Á là sự tổng hợp và hội tụ của nhiều nền văn minh trong vùng, mỗi nền văn minh mang một sắc thái riêng, vừa có sự kế thừa và phát triển, vừa tác động lẫn nhau.
Về đặc điểm tự nhiên, Tây Á chủ yếu là đồi núi, cao nguyên, hoang mạc và sa mạc. Khí hậu khắc nghiệt do khu vực này nằm gần đường chí tuyến, chịu ảnh hưởng của khối khí chí tuyến khô nóng. Dầu mỏ là nguồn tài nguyên quan trọng nhất, tập trung ở ven vịnh Ba Tư.
Về kinh tế, ngành công nghiệp khai thác và chế biến dầu mỏ giữ vai trò quan trọng. Khu vực này giàu có về dầu mỏ, chiếm khoảng 50% trữ lượng dầu mỏ thế giới (khoảng 5000 tỷ thùng). Nhiều nước trong khu vực có trữ lượng dầu mỏ lớn nhất thế giới, như Ả Rập Xê Út và Kuwait. Tuy nhiên, tình hình chính trị trong khu vực không ổn định, thường xuyên xảy ra các cuộc tranh chấp dầu mỏ, ảnh hưởng tới đời sống và kinh tế của khu vực.
