Lực ma sát là một hiện tượng vật lý quen thuộc, xuất hiện ở mọi nơi trong cuộc sống. Nó có thể có lợi hoặc có hại, tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Dưới đây là một số tác dụng chính của lực ma sát và ví dụ minh họa cho mỗi tác dụng:
- Giúp các vật đứng yên và giữ chúng ở vị trí cố định: Lực ma sát nghỉ ngăn cản sự trượt giữa hai bề mặt tiếp xúc khi có một lực tác dụng lên vật. Nếu không có lực ma sát nghỉ, mọi vật sẽ rất dễ bị trượt và di chuyển, gây khó khăn trong việc cầm nắm, xây dựng và nhiều hoạt động khác.
Ví dụ: Đinh được giữ trên tường, ốc vít được vặn chặt và không bị tuột ra, con người có thể cầm nắm đồ vật mà không làm rơi.
- Giúp xe cộ di chuyển và dừng lại: Lực ma sát giữa lốp xe và mặt đường giúp xe có thể tăng tốc, giảm tốc và chuyển hướng. Nếu không có lực ma sát, bánh xe sẽ chỉ quay tròn tại chỗ mà không thể đẩy xe đi được.
Ví dụ: Xe đạp, ô tô, xe máy có thể di chuyển trên đường và phanh xe giúp xe dừng lại an toàn. Lực ma sát giúp bánh xe bám đường và truyền động lực từ động cơ xuống mặt đường.
- Giúp tạo ra lửa: Lực ma sát trượt có thể tạo ra nhiệt, và nhiệt này có thể được sử dụng để đốt cháy các vật liệu dễ cháy.
Ví dụ: Người ta có thể tạo ra lửa bằng cách cọ xát hai thanh gỗ khô vào nhau. Đây là phương pháp tạo lửa được sử dụng từ xa xưa.
- Tạo ra nhiệt để làm ấm: Khi hai vật cọ xát vào nhau, lực ma sát sẽ chuyển động năng thành nhiệt năng, làm tăng nhiệt độ của hai vật.
Ví dụ: Vào mùa đông, xoa hai bàn tay vào nhau sẽ giúp làm ấm tay.
- Tạo ra ma sát để đánh lửa diêm: Lớp bột nhám trên vỏ bao diêm tạo ra ma sát lớn khi quẹt que diêm, từ đó tạo ra nhiệt đủ để đốt cháy hóa chất ở đầu que diêm.
Ví dụ: Quẹt diêm để tạo ra lửa.
