Hưng Yên, vùng đất với bề dày lịch sử và văn hóa, không chỉ nổi tiếng với Phố Hiến xưa mà còn được biết đến qua những câu tục ngữ đặc sắc, phản ánh đời sống, con người và sản vật nơi đây. Hãy cùng khám phá 25 câu tục ngữ Hưng Yên, mỗi câu là một lát cắt về vùng đất giàu truyền thống này.
- Thứ nhất Kinh Kỳ, thứ nhì Phố Hiến.
Câu tục ngữ khẳng định vị thế quan trọng của Phố Hiến xưa, một thương cảng sầm uất chỉ sau kinh thành Thăng Long.
-
Trai Kẻ Bái, gái Đông Tảo.
Ca ngợi vẻ đẹp và phẩm chất của trai làng Kẻ Bái và gái làng Đông Tảo. -
Gái Bình Dân, cân một lạng.
Nhấn mạnh vẻ đẹp mặn mà, có giá trị của con gái làng Bình Dân. -
Nhất Tam Đái, nhì Khoái Châu.
Khẳng định sự trù phú và giàu có của vùng Tam Đái và Khoái Châu. -
Cua đồng Giá, cá đồng Mừng.
Tôn vinh đặc sản cua đồng ở Giá và cá đồng ở Mừng.
-
Mai Viên lắm cá, Mai Xá lắm cua.
Cho thấy sự phong phú của cá ở Mai Viên và cua ở Mai Xá. -
Ngô Trù Châu, dâu tổng Mễ.
Ca ngợi chất lượng ngô ở Trù Châu và dâu ở tổng Mễ. -
Lúa làng Tè, tre làng Phận.
Khẳng định chất lượng lúa ở làng Tè và tre ở làng Phận. -
Bánh cuốn Sài Trang, dưa gang Thượng Cổ.
Nhấn mạnh hương vị đặc biệt của bánh cuốn Sài Trang và dưa gang Thượng Cổ. -
Thuốc Nghĩa Trai, khoai ấp Tó.
Tôn vinh chất lượng thuốc ở Nghĩa Trai và khoai ở ấp Tó. -
Tiền Bần, lụa Lác, Bạc Xuân Cầu.
Ca ngợi sự giàu có của Bần, lụa đẹp ở Lác và bạc ở Xuân Cầu. -
Cam Thanh Hà, gà Đông Cảo.
Khẳng định chất lượng cam ở Thanh Hà và gà ở Đông Cảo.
-
Tương Bần, lục Lác, vải đồng Than.
Tôn vinh tương ở Bần, lục ở Lác và vải ở đồng Than. -
Dù ai buôn Bắc bán Đông
Đố ai quên được nhãn lồng Hưng Yên.
Nhấn mạnh nhãn lồng Hưng Yên là đặc sản nổi tiếng, khó quên.
-
Hỡi cô yếm thắm giải là
Mua dăm túm nhãn làm quà đi em
Nhãn là chính nhãn đường phèn
Ăn vài quả nhãn sẽ quên đường về.
Mời gọi mua nhãn, ca ngợi hương vị đặc biệt của nhãn lồng. -
Ai về thăm đất Tống Phan,
Xác thù chất đống ngổn ngang đầy đồng.
Hai mươi chiến đấu oai hùng,
Bọn Tây xâm lược coi chừng từ đây.
Tưởng nhớ chiến công của quân và dân Tống Phan. -
Con cò mà đậu cành tre
Ông Tây bắn súng cò què một chân
Sáng mai mẹ cõng chợ Bần
Mọi người mới hỏi sao chân cò què
Cò rằng cò đậu ngọn tre
Ông Tây bắn súng nên cò què chân.
Câu ca dao hài hước, phản ánh cuộc sống thời Pháp thuộc. -
Đồn rằng hội Đậu vui thay
Bên Đông có miếu, bên Tây có chùa
Trên cầu có miếu thờ vua
Dòng sông nước chảy, đò đưa rập rình
Ước gì ta lấy được mình
Ta về đánh giải giữa đình Đoan Khê
Đoan Khê có hát đại trà
Ta về đánh giải cho ra vợ chồng.
Mô tả hội Đậu và ước vọng tình yêu đôi lứa. -
Mình về đường ấy thì xa
Có về tổng Mễ với ta thì về
Tổng Mễ có ao rửa chân
Có sông tắm mát, có đình nghỉ ngơi
Tháng tám thì đi xem bơi
Tháng hai xem rước mình ơi hỡi mình.
Mời gọi về thăm tổng Mễ, giới thiệu cảnh đẹp và lễ hội. -
Một năm được mấy tháng xuân
Đi chơi cho khắp hội gần hội xa
Nhất đông là hội Đa Hòa,
Nhất vui là hội Đùng – Đà, An Viên.
Muốn xem các cụ múa quyền,
Thì lên đền Ủng một phen cho tường.
Muốn thăm những khách văn chương,
Đến đền quan Trạng, quê hương An Cầu.
Giới thiệu các hội nổi tiếng ở Hưng Yên. -
Em là con gái nhà giàu
Cơm cha, áo mẹ, chạy tàu đi chơi
Gia Lâm, Phú Thị chàng ơi
Đình Dù là chốn ăn chơi ra vào
Lạc Đạo cho tới Xuân Đào
Trong ba ga ấy em vào cả ba.
Mô tả cuộc sống của con gái nhà giàu xưa. -
Mễ Nhạn có đất buôn nâu
Phú Trạch là đất trồng dâu, nuôi tằm
Phú Thị nhuộm vải bán trăm
Thiết Trụ nấu rượu tế thần mọi nơi
Đa Hoà đập đá nung vôi
Bằng Nha dệt cửi là nơi thanh nhàn
Chằm Hoàng lắm ruộng đồng quan
Ta ngồi kể chuyện tám làng cùng nghe.
Giới thiệu các làng nghề truyền thống ở Hưng Yên. -
Bây giờ ta mới gặp ta,
Thì ta sẽ họa ắt là không sai.
Trên Cát thì đi đánh chài,
Nghĩa Lộ hàng xáo, Đông Mai đúc nồi.
Làng Trịnh làm bún ai ơi!
Hoàng Nha, Thanh Đặng buôn thời lợn con
Cẩm Đường có nghề câu lươn,
Ở trên Cầu, Sủi đi buôn lá bàng.
Làng Chập đi bán nồi rang,
Ở dưới Cầu Đất nghênh ngang hát chèo.
Làng Bần có nghệ bánh bèo,
Làng Đừng rổ rá đem treo đầy nhà.
Làng Khuốc thổi kèn đám ma,
Lưu Thượng bưng trống thuộc da cả làng.
Làm mã dưới Đệu ba làng
Cầy, bừa, dao, sắt cũng là Muồng, Chinh…
Liệt kê các làng nghề và sản vật đặc trưng của từng làng. -
Cái bống đi chợ Cầu Nôm
Sao mày chẳng rủ cái tôm đi cùng
Cái tôm nổi giận đùng đùng
Nó trôi ra bể lấy chồng lái buôn.
Câu chuyện ngụ ngôn về sự giận dỗi của cái tôm. -
Xin đừng tham gió bỏ mây,
Tham vườn táo rụng bỏ cây nhãn lồng.
Khuyên nhủ đừng vì lợi trước mắt mà quên đi giá trị lâu dài.
Những câu tục ngữ Hưng Yên không chỉ là di sản văn hóa mà còn là nguồn cảm hứng để thế hệ sau hiểu và yêu thêm vùng đất giàu truyền thống này. Chúng phản ánh chân thực cuộc sống, con người và những giá trị tốt đẹp của Hưng Yên.